Noors/Introductie2
Extra letters en uitspraak
[bewerken]Het Noors heeft een paar extra letters, namelijk de å, æ en ø. Deze worden respectievelijk als oo of o, een langgerekte è en eu uitgesproken.
Andere letters en lettercombinaties
[bewerken]y: als een uu met aan het einde een overgang naar i, met naar voren gerichte lippen uitgesproken
Zelfstandig naamwoord
[bewerken]Het Noors heeft drie geslachten voor zelfstandig naamwoorden: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. Deze kunnen bepaald en onbepaald zijn. Bij onbepaald wordt er een en, ei of et bij respectievelijk een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord geplaatst, bijvoorbeeld en mann (een man). Bij bepaalde woorden wordt er een en, a of et achter respectievelijk een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord geplaatst, bijvoorbeeld huset (het huis). Toch mag je bij vrouwelijke woorden de mannelijke vorm gebruiken, dat doen de Noren zelf het meest. Bv. Jenten (het meisje) in plaats van Jenta (het meisje).
| Geslacht | Onbepaald | Bepaald |
|---|---|---|
| Mannelijk | en bart (een snor) | barten (de snor) |
| Vrouwelijk | ei jente (een meisje) | jenta (het meisje) |
| Onzijdig | et spørsmål (een vraag) | spørsmålet (de vraag) |
Meervoud
[bewerken]In het meervoud wordt er achter onbepaalde woorden een -er achter het woord geplaatst, en bij bepaalde worden een -ene. Onzijdige woorden krijgen echter meestal geen uitgang in onbepaalde vorm.
| Geslacht | Onbepaald | Bepaald |
|---|---|---|
| Mannelijk | gutter (jongens) | guttene (de jongens) |
| Vrouwelijk | jenter (meisjes) | jentene (de meisjes) |
| Onzijdig | spørsmål (vragen) | spørsmålene (de vragen) |
Er zijn enkele uitzonderingen op deze regels.
Bijvoeglijke naamwoorden
[bewerken]In het Noors kan het bijvoeglijk naamwoord drie vormen hebben:
- Zonder uitgang, dit geldt als en of ei wordt gebruikt
- Een -t als uitgang, na et
- Een -e als uitgang wordt bij de overige gevallen gebruikt
Voorbeelden
[bewerken]| Geslacht | Onbepaald enkelvoud | Bepaald enkelvoud | Onbepaald meervoud | Bepaald meervoud |
|---|---|---|---|---|
| Mannelijk | en pen bart (een mooie snor) | den pene barten (de mooie snor) | pene barter (mooie snorren) | de pene bartene (de mooie snorren) |
| Vrouwelijk | ei artig jente (een aardig meisje) | den artige jenta (het aardige meisje) | artige jenter (aardige meisjes) | de artige jentene (de aardige meisjes) |
| Onzijdig | et godt spørsmål (een goede vraag) | det gode spørsmålet (de goede vraag) | gode spørsmål (goede vragen) | de gode spørsmålene (de goede vragen) |
Werkwoorden
[bewerken]Tegenwoordige tijd
[bewerken]Werkwoorden zijn relatief makkelijk in het Noors, er is in de tegenwoordige tijd namelijk slechts één vorm voor alle personen
| løpe | rennen |
| jeg løper | Ik ren |
| du løper | jij rent |
| han løper | hij rent |
| hun løper | zij rent |
| vi løper | wij rennen |
| dere løper | jullie rennen |
| de løper | zij rennen |
Verleden en voltooide tijd
[bewerken]Ook in de verleden en de voltooide tijd geldt dat er 1 vorm is voor alle personen, er zijn echter wel verschillende groepen.
| groep 1 | |
|---|---|
| jeg sykler | ik fiets |
| jeg syklet | ik fietste |
| jeg har syklet | ik heb gefietst |
| groep 2 | |
|---|---|
| jeg spiser | ik eet |
| jeg spiste | ik at |
| jeg har spist | ik heb gegeten |
| onregelmatig | |
|---|---|
| jeg går | ik ga |
| jeg gikk | ik ging |
| jeg har gått | ik ben gegaan |
| sterke werkwoorden | |
|---|---|
| jeg skriver | ik schrijf |
| jeg skrev | ik schreef |
| jeg har skrevet | ik heb geschreven |