Maatschappijleer/Referentiekader maatschappijleer/Macht

Macht is het vermogen om anderen te kunnen laten doen wat jij wilt.

Vaak hebben mensen macht vanwege bepaalde kennis en vaardigheden, geld of hun functie. Maar ook overtuigingskracht en status zijn machtsmiddelen.

Een agent heeft formele macht omdat die bevoegdheden heeft die in wetten zijn vastgelegd. En een voorbeeld van informele macht is het aanzien wat een popartiest heeft. Als bepaalde macht door anderen als normaal wordt beschouwd, dan spreken we van gezag.

Bij manipulatie worden feiten verdraaid of weggelaten. Dit gebeurt bijvoorbeeld op het moment dat in een reclame een deodorant op een overdreven manier wordt aangeprezen. Als politici of de overheid proberen de mening van mensen te beïnvloeden, noemen we dit propaganda. Denk hierbij ook aan een campagne voor het eten van gezonder voedsel.

En als een overheid vrije media verbiedt en de regering volledig bepaalt welke informatie burgers krijgen, dan spreken we van indoctrinatie. In veel landen kunnen journalisten niet alles publiceren. In autoritaire staten vindt bijvoorbeeld censuur plaats door de toegang tot een groot deel van het internet te verhinderen.

Kritische burgers, oppositie en journalisten kunnen een tegenmacht vormen als bestuurders hun macht proberen te misbruiken.

Begrippen

31. machtsmiddelen: middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden

32. formele macht: macht die vastgelegd is in regels en wetten

33. informele macht: macht die niet is vastgelegd

34. gezag: macht die geaccepteerd en erkend wordt

35. manipulatie: het weglaten of veranderen van feiten

36. reclame: boodschappen van bedrijven die willen dat jij geld uitgeeft aan hun diensten en producten

37. propaganda: het bewust eenzijdige informatie geven met als doel het gedrag van mensen te beïnvloeden

38. indoctrinatie: het langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen opdringen zonder ruimte voor kritiek

39. censuur: het verbieden van bepaalde, vaak kritische uitlatingen en afbeeldingen

40. tegenmacht: individuen, organisaties en instituties corrigeren het gedrag van de machthebbers

Doelen

☐ Leg aan de hand van een voorbeeld uit wat macht is
☐ Benoem en beschrijf wanneer we zeggen dat iemand macht heeft
☐ Geef voorbeelden situaties waarin macht een rol speelt
☐ Geef voorbeelden van machtsmiddelen

☐ Benoem en beschrijf wat we bedoelen met formele macht
☐ Benoem en beschrijf wat we bedoelen met informele macht

☐ Geef voorbeelden van machtsverschillen in zakelijke relaties
☐ Geef voorbeelden van machtsverschillen in persoonlijke relaties
☐ Leg uit wanneer we spreken van gezag en geef ook een voorbeeld

☐ Leg uit wat manipulatie is en geef een voorbeeld
☐ Geef voorbeelden van manipulatie bij reclames

☐ Leg uit wat reclame is
☐ Leg uit wat reclamemakers met reclames proberen te bereiken
☐ Leg uit hoe reclame werkt
☐ Geef voorbeelden van op welke manieren reclame koopgedrag beïnvloed
☐ Geef voorbeelden van trucjes die in de reclamewereld worden gebruikt
☐ Leg uit wat we bedoelen met ideaalbeelden in relatie tot reclame
☐ Leg uit waarom in reclames vaak bekende mensen voorkomen
☐ Leg uit hoe social influencers te werk gaan en hoe zij geld verdienen
☐ Geef voorbeelden van manipulatie bij reclames
☐ Leg uit hoe verborgen reclame werkt

☐ Benoem en beschrijf de rol van de Mediawet
☐ Leg uit waarom er speciale regels zijn voor adverteerders die zich richten op kinderen

☐ Leg uit wat propaganda is en geef een voorbeeld
☐ Benoem en beschrijf wanneer we spreken van propaganda
☐ Leg uit wat indoctrinatie is en geef een voorbeeld
☐ Benoem en beschrijf wanneer we spreken van indoctrinatie

☐ Leg uit wat we bedoelen met censuur
☐ Geef voorbeelden van situaties waarin censuur plaatsvindt

Zie ook

Macht op Wikikids