Maatschappijleer/De religieuze beleving van moslims in Nederland/Kader 2.2: Moskeeën in Nederland

Het vijf keer per dag bidden (salat) is een van de vijf zuilen van de islam. Het gebed kan individueel, maar ook gezamenlijk worden uitgevoerd, bijvoorbeeld in de moskee. Vrouwen bidden in een ander gedeelte van de moskee dan mannen. Bij het vrijdagmiddaggebed wordt tevens een preek gehouden door de imam; voor mannen is het een religieuze plicht om hierbij aanwezig te zijn.

Schattingen van het aantal moskeeën in Nederland lopen uiteen; recente schattingen van het aantal moskeeën ontbreken. In 2008 werd het aantal geschat op rond de 500 (Maliepaard en Gijsberts 2012), en dat aantal neemt toe. Daarnaast worden soms kleine gebedshuizen ingeruild voor grotere gebouwen. Deze vernieuwing is vaak noodzakelijk om praktische redenen, zoals veiligheidsstandaarden of een gebrek aan ruimte. Niet alle moskeeën zijn direct als zodanig herkenbaar; soms betreft het gebedshuizen in informele gebouwen zoals oude scholen of sportruimten, maar ook in oude kerken.

De islam kent een diversiteit aan bewegingen en stromingen; dit zien we terug in het beheer en bestuur van de moskeeën. Hoewel de meeste moslims in Nederland tot de soennitische stroming behoren, hebben hun moskeeën en religieuze organisaties grotendeels een duidelijk etnisch signatuur (Van Oudenhoven et al. 2008). Een schatting is dat ongeveer de helft van de moskeeën wordt beheerd door Turkse organisaties, ongeveer een derde door Marokkaanse en ongeveer een tiende door Surinaamse organisaties (Van Oudenhoven et al. 2008). Een klein deel van de moskeeën richt zich op andere etnische groepen. In Turkse moskeeën wordt overwegend Turks gesproken en in Marokkaanse moskeeën Arabisch.

Moskeeën hebben verschillende functies. Naast een plaats waar men aan zijn of haar religieuze verplichtingen kan voldoen en religieus onderwijs kan volgen, zijn zij ook een belangrijke sociale ontmoetingsplaats voor leden van de moslimgemeenschap. Deze kunnen er terecht voor advies en voorlichting op tal van gebieden, zoals sport, recreatie en ontspanning, maar soms ook voor een maaltijd. Bij het bespreken van het moskeebezoek richten wij ons alleen op de religieuze functie van moskeeën.