Leerparadijs/Inleiding

Missie

Het Leerparadijs, gevestigd in Zuid-Oost Drenthe, bood havo en vwo onderwijs specifiek gericht op jongeren met Autisme Spectrum Stoornis (ASS). De regio Zuid-Oost Drenthe had te kampen met lage succespercentages als het gaat om het bieden van passend onderwijs aan meer begaafde jongeren met ASS. Het Leerparadijs streefde ernaar deze resultaten te verbeteren door zowel de inhoud als de vorm van het onderwijs beter af te stemmen op de individuele leerling, en dit gold voor zowel jeugdzorg als passend onderwijs. Het leerparadijs werd opgericht door betrokken ondernemers (Scauting, Centrum voor Ontwikkeling en Educatie, MeTherapy, Entreprenasium, LOL-makers, MOID en CodeGorilla) uit de regio.

De missie van het Leerparadijs, dat nu niet langer in bedrijf is, was het bieden van maatschappelijk ondernemend onderwijs aan hoog-functionerende scholieren met autisme, in overeenstemming met de Nederlandse wet op passend onderwijs. De school geloofde in de nauwe verwevenheid van persoonlijke ontwikkeling, het aanleren van vaardigheden en het focussen op een eigen onderneming. Deze elementen vormden samen de kern van hun onderwijsfilosofie. Het streven was om elke student te helpen bij het bereiken van hun volledige potentieel en het ontwikkelen van hun unieke talenten, terwijl ze tegelijkertijd werden voorbereid op de toekomstige uitdagingen van de werkwereld.

Het onderwijsmodel van het Leerparadijs was gebaseerd op twee kernprincipes: eigenaarschap en ondernemerschap. De leerlingen waren verantwoordelijk voor hun eigen leerproces, een benadering die essentieel was voor kinderen die nauwkeurig afgestemd onderwijs nodig hadden. De kernwaarden van het Leerparadijs en de afgeleide principes van hun ondernemend onderwijsaanpak omvatten een scala aan interpersoonlijke en persoonlijke ontwikkelingsgebieden:

Passie: De energie die de leerlingen drijft in hun leerproces.
- Eigenaarschap: Het principe dat de leerlingen verantwoordelijk zijn voor hun eigen onderwijs.
  - Verantwoordelijkheid: Het idee dat leerlingen de gevolgen van hun acties en beslissingen moeten dragen.
    - Waardecreatie: Het vermogen om iets van waarde te produceren door middel van leren.
    - Onderneming: Het vermogen om projecten en activiteiten te initiëren en te beheren.
  - Lol: Het belang van plezier en vreugde in het leerproces.
    - Zelfgestuurde ontdekking: Het vermogen om op eigen initiatief kennis en vaardigheden te verkennen en te verwerven.
    - Leren productief te leren: Het vermogen om effectieve en efficiënte leermethoden te ontwikkelen en te implementeren.
- Ondernemendheid: Het vermogen om kansen te zien en te benutten en innovatieve oplossingen voor problemen te vinden.
  - Persoonlijke ontwikkeling: Het belang van voortdurende groei en verbetering op persoonlijk en professioneel niveau.
    - Big Five (persoonlijkheidsdimensies): Het gebruik van de Big Five persoonlijkheidsmodel om de persoonlijke groei te begeleiden.
    - Gestuurde zelfontdekking: Het vermogen om persoonlijke inzichten en zelfbewustzijn te bevorderen.
  - Klimaat: Het creëren van een positieve en ondersteunende leeromgeving.
    - (Ver)trouw: Het belang van vertrouwen in de relaties tussen studenten en leraren.
    - Veilig en sociaal: Het creëren van een veilige en sociale omgeving waarin leerlingen zich ondersteund en geaccepteerd voelen.

Visie

Voor leerlingen met een hoog cognitief niveau die worstelen binnen het regulier onderwijs vanwege autistische persoonlijkheidskenmerken, suggereert huidig onderzoek sterk dat ondernemend onderwijs een uitstekend alternatief kan bieden. Dit type onderwijs kan hun unieke vaardigheden en talenten beter benutten, hen helpen zichzelf te ontplooien en hen voorzien van een hoopvol toekomstperspectief met passende kansen in de maatschappij. Bovendien kan het voorkomen dat ze uitvallen in het regulier onderwijs.

Hoewel het onderwijsniveau dat men heeft genoten niet per se correleert met het aantal mensen dat een ondernemersrol op zich neemt, is het wel een significante factor in het bepalen van het succes van deze ondernemers. Dit is mogelijk omdat hoger onderwijs vaak zorgt voor een beter begrip van de bedrijfsvoering en de vereiste vaardigheden voor het ondernemerschap.

De Europese Commissie heeft ondernemend leren aangemerkt als de belangrijkste onderwijsinnovatie. Dit komt doordat het leerlingen de kans biedt om creatief te denken, problemen op te lossen en leiderschapsvaardigheden te ontwikkelen, wat allemaal essentiële vaardigheden zijn in de moderne, snel veranderende wereld.

Niet iedereen past in het strakke keurslijf van een reguliere school. Dit kan vooral het geval zijn voor mensen met autisme, wiens unieke talenten en capaciteiten vaak niet volledig worden erkend of benut binnen de traditionele onderwijssystemen. Het is daarom van cruciaal belang dat we manieren vinden om deze talenten te gebruiken en in te zetten voor maatschappelijke ontwikkelingen en uitdagingen van de 21e eeuw. Ondernemend onderwijs kan hier een sleutelrol in spelen.

Strategie

De volgende elementen waren de basis van de strategie om de missie te realiseren:

Loyaal aan WIE: Elke jongere met ASS is uniek, en dit vereist een gepersonaliseerde aanpak. Dit houdt in dat er een grondige persoonsanalyse van de jongere nodig is. Het doel is om de jongere zichzelf beter te laten begrijpen en te leren trouw te zijn aan hun behoeften.
Vrij in HOE: Mensen met ASS delen vaak kenmerken zoals een hoge mate van zelfstandigheid en een lage mate van conformisme. Om het beste uit deze jongeren te halen, is het belangrijk dat ze zelfregie over hun eigen leven en leren krijgen.
Zinvol als WAAROM: Het is cruciaal dat jongeren met ASS hetgeen wat ze doen als zinvol ervaren en een sterke intrinsieke motivatie hebben.
Strak op WAT: Het onderwijs moet duidelijk zijn over wat er moet worden geleerd. Dit betekent niet specifieke pagina's of hoofdstukken, maar scherp geformuleerde leerdoelen.
Passend bij WAARTOE: De persoonlijke ontwikkeling van een jongere met ASS zal uiteindelijk leiden naar de ontwikkeling van executieve functies, die vergelijkbaar zijn met de taken van een bedrijfsleider. Ondernemend gedrag, dat een cruciaal onderdeel is van de vaardigheden van de 21ste eeuw, is zeer gewenst in het vervolgonderwijs en in de maatschappij. Door dit vroeg te stimuleren, zal dit later geen grote (en vaak traumatische) verandering voor mensen met ASS betekenen.

Het toepassen van al deze elementen in het leerproces leidt tot ondernemend leren.

Om deze benadering zo concreet en gestructureerd mogelijk te houden, werd er gewerkt met bouwstenen. Door deze zo klein mogelijk te houden, bleef het mogelijk om maatwerk te leveren terwijl de eenheden duidelijk zijn geformuleerd. De zorg werd verleend vanuit de jeugdhulp en in Emmen bewaakt door de Toegang. Het Samenwerkingsverband Zuid-Oost Drenthe zorgde voor het passend onderwijs dat werd aangeboden. Hierdoor zorgen zowel de bouwstenen als het gehele bouwwerk voor een grondige en gepersonaliseerde benadering.

Het Leerparadijs erkende dat het ontwerpen van een unieke leerervaring voor elke student vanuit een begeleidingsperspectief een onrealistische inspanning was. In plaats daarvan lag de oplossing in het trainen van studenten om hun eigen op maat gemaakte onderwijservaring te ontwerpen en hen te begeleiden bij het nemen van de leiding in de uitvoering ervan.