Leerboek Wikipedia/Wikipedia leren kennen en meedoen
Wikipedia leren kennen en meedoen
Navigatie
[bewerken]Naast een pagina op Wikipedia - links, boven, onderaan - vind je lijsten met functies, dus aanwijzigingen, waarop je kunt klikken. Dit kan voor beginners verwarrend zijn. Daarom hier een kleine overzicht, de enkele functies /links worden hier later nog besproken:
- Linkerzijkant: links ziet men boven de Wikipedia-globe, die uit puzzeldeeltjes met letters bestaat. Daaronder staan links die onder "Informatie", "Hulpmiddelen" enz. zijn samengevat. De links op deze linkerzijkant hebben meestal met Wikipedia an sich te maken of met de positie van deze pagina in Wikipedia.
- De onderkant is nauwelijks interessant, hier vind je vooral technische informatie zoals het colofon. Belangrijk en praktisch zijn wel die categoriëen, die staan direct onder de inhoud van de pagina zelf.
- Aan de bovenkant staan twee lijsten met functies:
- "Persoonlijke lijst": helemaal bovenaan staat een lijst die alleen jij ziet. Als je niet bent aangemeld staat hier "Aanmelden/registreren".
- "Functies voor de pagina zelf": direct bovenaan de inhoud van een pagina staan functies die heel concreet met de pagina en de inhoud te maken hebben. Is de pagina een artikel dan staat er "artikel", "overleg" enz.
Wat is een pagina?
[bewerken]Wikipedia is een website die uit vele enkele pagina's bestaat. De artikelen zijn zulke pagina's. Behalve de artikelen zijn er op Wikipedia nog andere pagina's voor het werk achter de coulissen. De pagina's worden ingedeeld in groepen die 'naamruimtes' heten. Vier voorbeelden:
- Artikelnaamruimte: alle artikelen die de encyclopedie Wikipedia uitmaken, bijvoorbeeld Augustus, Spanje, olifanten en honderdduizenden andere artikelen.
- Wikipedia-naamruimte: sommige pagina's heten 'Wikipedia-pagina's' - bedoeld zijn pagina's die met het project Wikipedia zelf bezig zijn. Men heeft het ook over project-pagina's. Voorbeelden zijn Wikipedia:Wat Wikipedia niet is en Wikipedia:De kroeg. Vaak gaat het om richtlijnen en afspraken van het project Wikipedia, maar ook om community building en informatietransfer.
- Help-naamruimte: de help-pagina's moeten de gebruiker uitleggen hoe hij praktisch iets doet (vooral met betrekking tot het veranderen van een artikel), zoals Help:Hoe kan ik meedoen en Help:Gebruik van bestanden.
- Speciaal-naamruimte: een speciaal-pagina wordt automatisch van de Wikipedia-software met inhoud gevuld; de gebruiker kan zo een pagina normaliter niet veranderen. De bekendste speciaal-pagina is de Help:Volglijst die deel uitmaakt van ieder gebruikersaccount.
Een pagina (bijvoorbeeld een artikel) kan men zich voorstellen als een doos. De doos heeft een duidelijk etiket zoals Olifanten of Vliegtuig. Die titel heet ook een lemma, het lexicaal zoekbegrip. De inhoud van de doos bestaat vooral uit een zogenaamde brontekst. Uit de brontekst vervaardigt de Wikipedia-software automatisch de zichtbare pagina-inhoud die de lezer dan te zien krijgt. Wanneer men op Wikipedia 'een pagina bewerkt' dan is de verandering van die brontekst bedoeld.
Pagina's kunnen ook subpagina's hebben. Ze worden met / aan de titel van de eigenlijke pagina geplakt. De eigenlijke pagina Wikipedia:Regelingen rond moderatoren bijvoorbeeld heeft als subpagina Wikipedia:Regelingen rond moderatoren/Bevestiging moderatorstatus. Subpagina's zijn er ook in andere naamruimtes; in de artikel-naamruimte worden ze niet graag gezien.
|
Handige links Opdracht Waaraan kun je duidelijk herkennen met wat voor een pagina je het te maken hebt, dat het bijvoorbeeld om een help-pagina en niet een artikel gaat? |
Zoeken op Wikipedia
[bewerken]Zoeken op:
- titel: lemma = pagina = artikel
- content (body-tekst)
- via categorie
- per naamruimte
- Via Wikidata (alle verklaringen, alle Wikipedia's en andere projecten)
Technieken om verwante pagina's te zoeken:
- Koppelingen vanaf
- Links naar
- Sub-pagina's (bij technische pagina’s, niet op Wikipedia zelf)
- Special:PrefixIndex (zoeken op een deel van de artikelnaam met inbegrip van de naamruimte)
Zoeken in andere talen, ook via Wikidata
Op naam van auteur (op basis van interesses, voorbeelden):
- w:nl:Speciaal:Bijdragen/Geertivp
- w:nl:Speciaal:Bijdragen/Andries Van den Abeele
Via gebruikerspagina:
- w:nl:Gebruiker:Geertivp
- w:nl:Gebruiker:Andries Van den Abeele
Via Wikidata
NL Wikipedia: "wp:wikiproject/erfgoed/heemkunde" of "wp:ternat"
"wp" is een synoniem voor de naamruimte Wikipedia.
Tip: gebruik het vergrootglas om nauwkeurige opzoekingen te doen (via specifieke naamruimten).
Geregistreerd gebruiker
[bewerken]Je hoeft niet geregistreerd te zijn om Wikipedia te gebruiken of om artikelen te schrijven. Het motto van Wikipedia is immers: iedereen kan alles wijzigen.
Een nadeel om via IP adres te werken is dat dit publiek zichtbaar is (internet veiligheidsrisico). Tevens kan je IP adres geblokkeerd worden bij vandalisme (scholen).
Er zijn voordelen om geregistreerd te zijn:
- Je kan uw voorkeuren kiezen en bewaren
- Je kan de GUI aanpassen (CSS, JavaScript)
- Je kan de lijst van artikelen waar je aan meegewerkt hebt opvragen
- Je kan een eigen volglijst maken
- Je kan communiceren met andere gebruikers (via overlegpagina's of e-mail)
- Je kan meedoen met verkiezingen
- Je wordt niet geblokkeerd via IP adres
Registreren
[bewerken]Je hoeft je account maar een keer aan te maken. Een Wikimedia account kan worden gebruikt voor alle Wikimedia projecten, waarvan Wikipedia er één is (dezelfde gebruikersnaam - SUL). Je kan in principe je gebruikersnaam niet laten veranderen (tenzij je hier een goede reden voor hebt). Namen van verenigingen, instellingen, of bedrijven zijn niet toegelaten. Ook niet namen die voor verwarring kunnen zorgen, of vernederend zijn.
- Kies een pseudoniem (bij voorkeur niet je echte naam) en een paswoord.
- Tip: controleren of een gebruikersnaam nog beschikbaar is: zoeken via user:xyz (handige "starting-with" lijst in het zoekvenster)
- Let op om uw e-mail adres te bevestigen... dit maakt een latere password reset en het versturen van e-mail mogelijk.
- (security) Vink ingelogd blijven enkel aan op je eigen laptop!
- Uw profiel (voorkeuren) bekijken en aanpassen, het liefst via Globale voorkeuren (geldig voor alle toepassingen; dit wordt bewaard op Meta)
- Je taal instellen, hij/zij
- Je kan emails versturen naar en ontvangen van andere gebruikers, indien je dit wenst.
- Uiterlijk: Vector (standaard); datum en uur, grootte van afbeeldingen
- Volglijst
- Betafuncties: Visuele editor inschakelen als (handiger dan de tag editor)
- Meldingen
- Locale settings per project of encyclopedie:
- Uw volledige naam vermelden als handtekening (indien je dit wenst).
- Uitbreidingen:
- Wdsearch (Wikidata search)
- HotCat (aanbrengen of wijzigen van categorieën)
- Betafuncties zijn zowel globaal als lokaal
- Globale en lokale aanpassingen van CSS en JavaScript
Anonimiteit en gebruikersnaam
[bewerken]
Kies een pseudoniem (bij voorkeur niet je echte naam) en een paswoord. Indien je dit wenst kan je uw volledige naam vermelden als handtekening; dit kan verschillend zijn op ieder Wikimedia project.
- Als je als gebruikersnaam je echte naam kiest kan je niet meer terug
- De identiteit van een gebruiker kenbaar te maken wordt als een zeer ernstige fout beschouwd
Gebruikersaccount en gebruikerspagina
[bewerken]Een eigen gebruikerspagina (home page) maken. Click op je gebruikersnaam (helemaal bovenaan)
Wie ben jij? Stel je in het kort voor. Kan later uitgebreid worden. Je kan dit ook gebruiken om notities te nemen (over b.v. handige tools of technieken).
Interessant: Babel - uw talenkennis kan je registreren in je gebruikerspagina, voorbeeld:
| Taalvaardigheid | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| Gebruikers per taal |
Voor Wikidata en Wikimedia Commons bepaalt dit welke omschrijvingen en bijschriften er direct getoond worden:
{{#Babel:nl|en-4|fr-3|de-1|vls-2}}
Pas de codes aan, naargelang uw taalvaardigheden. Je kan ook andere talen toevoegen...
Wordt gebruikt voor interlanguage links, en ook voor Wikidata om objecten te omschrijven per taal.
Andere gebruikers kunnen zien in welke taal ze je het best kunnen contacteren...
Toon de lijst van artikelen in uw gebruikersruimte:
* [[Special:PrefixIndex/{{FULLPAGENAME}}/|Artikelen in voorbereiding]]
Gebruik de tag editor:
- Click op Edit (of brontekst bewerken).
- Maak wijzigingen.
- Bewerking controleren.
- Wijzigingen nakijken.
- Een omschrijving vermelden.
- Wijziging publiceren.
Iemand verwelkomen: op zijn gebruikersoverlegpagina: voeg het volgende toe: {{Welkom}}} ~~~~
- Eigen overlegpagina (communicatie met andere gebruikers)
- Sub-pagina's (let op: hoofdletter-gevoelig) met een suffix die begint met een "/"
- Kladblok-artikels via sub-pagina's (incrementeel schrijven alvorens te publiceren; met behoud van naam en geschiedenis)
- Kunnen later hernoemd worden naar de hoofdnaamruimte (automatisch aanmaken van een doorverwijzing)
Let op: De gebruikersruimte is enkel bestemd voor de gebruiker; anderen worden volgens de gedragscode niet verondersteld hier te editen (hoewel ze het technisch wel kunnen doen). Kan wel mits af te spreken, of in het kader van een opleiding door de instructeur bij zijn leerlingen.
De meeste artikelen zal je schrijven met de visuele editor (handiger). Toch zal je ook de wiki tekst editor nog regelmatig blijven gebruiken. Tijdens het schrijven van een artikel kan je onbeperkt tussen de editors schakelen zonder tussendoor een extra versie te bewaren.