In mensentaal/Internet

Internet

Het internet is het grootste syseem waarmee je wereldwijd kunt communiceren. Het bestaat uit talloze computernetwerken die met elkaar in verbinding staan. Het is onzichtbaar, je kan het niet vastnemen, .... Toch surf je nu op het internet en dit artikel staat op het internet. Wat is het internet dan precies? Het bestaat uit diverse onderdelen:

Computers die met elkaar zijn verbonden en herkenbaar zijn aan hun IP-adres. Die verbindingen bestaan in de regel uit vele kabels en andere hardware, die in de grond en in diepe oceanen liggen. Maar ze kunnen ook "door de lucht" met elkaar verbonden zijn, via satellieten.
Toepassingen:
- Het World Wide Web (WWW): websites met informatie, waarvan de webpagina's met elkaar verbonden zijn via "(hyper-)links".
- E-mails verzenden en ontvangen.
- Telefoneren en videobellen.
- Bestanden delen.

IP-adres

Elke computer die is aangesloten op het internet heeft een nummer waarmee hij zichtbaar is voor alle andere computers op het internet. Ook hier kunnen we een lijn trekken met Wikipedia. Om een artikel te schrijven, kan je een gebruikersnaam aanmaken. Om je eigen website te maken, heb je ook een gebruikersnaam nodig. Als we het over een "gebruikersnaam voor het internet" hebben, spreken we over een IP-adres. In tegenstelling tot een gebruikersnaam op Wikipedia kan je je IP-adres niet zelf kiezen.

Een tweede tegenstrijdigheid op dit vlak is dat je op Wikipedia niet verplicht bent om een gebruikersnaam aan te maken. Voor het internet is dat wel nodig. Je krijgt automatisch een IP-adres toegewezen als je van het internet gebruik maakt. Als je een artikel op Wikipedia wijzigt, wordt je IP-adres opgeslagen. Aangezien je IP-adres pas veranderd wordt als je je modem heropstart, is dit ook goeie manier om anonieme bezoekers die vandalistisch gedrag vertonen, te weren.

Het IP-adres bestaat enkel uit een combinatie van cijfers, van elkaar gescheiden door een punt. Er kunnen geen letters of andere tekens in voorkomen. Via het IP-adres kan je bepaalde gegevens over iemand te weten komen, zoals in welke streek hij of zij woont, bij welke internetprovider de gebruikers is aangesloten, .... Het fungeert dus in minimale mate als een identiteitskaart. Welk IP-adres jij hebt, kun je zien via https://whatismyipaddress.com/ of via de Instellingen op je PC/laptop en het WiFi-netwerk waarop je bent aangesloten.

WWW

Eén toepassing van het internet is het WWW (World Wide Web). Dat is grotendeels een verzameling van miljarden pagina's die informatie bevatten over van alles en nog wat. De pagina's zijn georganiseerd volgens websites. Een website kan opgebouwd zijn uit meerdere pagina's, die veelal over hetzelfde onderwerp gaan (het is nogal onlogisch om één website te maken die informatie bevat over bijvoorbeeld zeilen, boeken, gsmgebruik bij jongeren en het ontstaan van bier. Die onderwerpen zijn niet gerelateerd aan elkaar en dus maak je best verschillende websites die elk apart één van die onderwerpen bespreken). Elke webpagina heeft zijn eigen URL (Uniform Resource Locator), die helemaal bovenin verschijnt als je op de webpagina bent. Zo'n URL kan worden opgenomen in een andere webpagina als "link", waardoor je van de ene naar de andere webpagina kunt surfen.

Je kan het wereldwijde web vergelijken met Wikipedia:

Net zoals Wikipedia uit verschillende artikels bestaat, is het internet opgebouwd uit vele internetpagina's;
Als je op de Nederlandse Wikipedia een artikel leest, dan bevindt dat artikel zich op de server van Wikipedia. Het artikel kan wel door mensen vanuit de hele wereld geschreven zijn en vanuit alle hoeken van de wereld op de server gezet zijn.

Net op dezelfde manier kunnen mensen vanuit alle landen van de wereld een internetpagina (website) maken en die op het internet zetten. Die website is dan toegankelijk voor iedereen die over een internetverbinding beschikt.

Het is per definitie niet noodzakelijk dat een website op een server staat, maar de pagina moet wel toegankelijk zijn voor de server. Als de pagina op je computer opgeslagen is, dan moet een server jouw pc kunnen bereiken en zo de pagina openbaar maken voor de rest van de internetgebruikers.

Verschillen internet - Wikipedia

Een groot verschil is het feit dat je iemand anders' website niet kunt aanpassen, zoals het op Wikipedia wel mogelijk is om een artikel dat door iemand anders is gestart te wijzigen.
Als je na het lezen deze Wikibooks-pagina verlaat, betekent dat niet dat je deze pagina gewist hebt. Ze staat nog steeds op de server (of is nog steeds toegankelijk voor de server) en is nog steeds voor anderen zichtbaar. Dat geldt ook voor het internet. Het is niet omdat je een website van je scherm haalt, omdat je je browser sluit of zelfs omdat je je pc afsluit dat het internet verdwijnt.

Andere toepassingen

E-mailen

E-mailen is digitaal postverkeer. Met een e-mail-programma kun je mails schrijven en versturen, ontvangen en lezen, en bewaren. Een mail kan van alles zijn: van een nette sollicitatiebrief en andere zakelijke post, tot kattebelletjes. Allemaal digitaal. Een e-mail kan alleen tekst bevatten. Maar je kunt ook foto's en andere bestanden meesturen (tot een bepaalde maximale grootte). En je kunt er links naar websites in opnemen.

Updaten

Het updaten van een programma is het programma up-to-date houden. Dat betekent dat je de nieuwste versie van dat programma hebt. Het updaten kan automatisch gebeuren of via een aankoop die een update (= nieuwere versie) bevat. Als het automatisch gebeurt, is dat veelal via het internet. Het bedrijf dat voor de updates instaat (meestal is dat ook het bedrijf dat het programma heeft ontwikkeld), zet een update op zijn server. Bijvoorbeeld:

Antivirussoftware heeft een systeem ingebouwd dat het programma de mogelijkheid geeft om op bepaalde tijdstippen (die je meestal in de instellingen kunt wijzigen) op de server te controleren of het programma de nieuwste software gebruikt. Als het programma verouderd is, dan wordt de nieuwste software automatisch geïnstalleerd op je computer.

Een update voor een programma aankopen, kan op twee manieren: ofwel koop je de update via het internet ofwel haal je een nieuwere versie in de winkel. Als je het via de tweede manier doet, heb je het internet niet meer nodig, tenzij de aangekochte update een validatie eist.

Downloaden/ uploaden

Down- en uploaden zijn twee tegengestelde begrippen: downloaden (vrij vertaald: binnenhalen) is iets (meestal een [update voor een] programma, liedjes, films, ...) van een server naar je computer halen; uploaden is iets van je computer op een server zetten.

Als je een foto via e-mail wil verzenden, moet je die foto eerst als bijlage toevoegen. Je uploadt de foto naar de server van de e-mailtoepassing.
Als de ontvanger van je e-mail de foto wil bekijken, moet hij die foto eerst op zijn computer zetten. Hij downloadt de foto, om die vervolgens te bekijken.

Telefoneren en videobellen

Diverse bedrijven bieden gratis of tegen een vergoeding de mogelijkheid aan om via internet te telefoneren en/of te videobellen. Hierdoor kun je je telefoonkosten, reiskosten en reistijd verminderen. Telefoonkosten vooral als je naar het buitenland belt, reiskosten en reistijd als deelnemers aan bijeenkomsten niet op dezelfde lokatie aanwezig zijn.

Virussen

Een minder leuke, toepassing van het internet is een computervirus. Een virus (zoals het in de volksmond vaak wordt afgekort) is een computerprogramma dat zich installeert in bestanden. Het kan daar registraties uitvoeren, dingen aanpassen of verwijderen. Het spreekt voor zich dat dit voor grote problemen kan zorgen als een virus zich in de opstartbestanden van een besturingssysteem vestigt en daar cruciale zaken uit verwijdert. De computer kan dan niet meer opgestart worden.
Zie het Wikibook Veilig op het internet voor een cursus over dit onderwerp.

Benodigdheden

Om te kunnen internetten heb je nodig:

een pc, laptop of ander digitaal apparaat (zoals een smartphone of tablet)
verbinding met het internet, bijvoorbeeld via Wi-Fi of de ingebouwde verbinding in een smartphone
een abonnement op een provider die voor de technische verbinding met internet zorgt
een webbrowser, een programma dat voor de functionele verbinding met het World Wide Web zorgt
een mailprogramma
vaardigheid met een toetsenbord en een muis
weten hoe je kunt surfen en zoeken op internet (veel openbare bibliotheken bieden gratis of tegen een kleine vergoeding instap-cursussen aan)
voor het luisteren naar muziek en gesproken teksten, en voor het kijken naar films/video's bovendien: een koptelefoon/oortjes of luidsprekers; voor telefoneren en videobellen ook een microfoon en camera
virusscanner en firewall voor het tegenhouden van virussen.