Humanature/Waarheid

We kunnen veilig stellen dat we de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie, naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Waarheid in de natuurwetenschappen verwijst naar een bewering die consistent is met de werkelijkheid. Het betekent dat de bewering correct is en dat deze kan worden ondersteund door wetenschappelijk bewijs. De waarheid in de natuurwetenschappen verandert meestal met de tijd, omdat er steeds meer bewijs verzameld wordt en oude theorieën worden verbeterd.

Axioma

"The School of Athens" is een schilderij van de Italiaanse kunstenaar Raffaello Sanzio da Urbino, ook bekend als Rafael. Het schilderij is geschilderd in de 16e eeuw en toont een aantal belangrijke filosofen uit de Griekse oudheid, zoals Plato, Aristotle, Socrates en Euclides.

Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen.

Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof Kurt Gödel liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde – en daarmee de wiskunde – via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens Gödels onvolledigheidsstelling ofwel ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is.

In de filosofie worden axioma's vaak gezien als een vorm van waarheid die boven alle twijfel verheven is en die als uitgangspunt dient voor verdere overwegingen. Ze worden soms ook gezien als de fundamentele waarheden waarop een bepaald wereldbeeld of filosofie is gebaseerd.

Het begrip axioma is afkomstig uit de Griekse filosofie en is geïntroduceerd door de filosoof Euclides in zijn werk "Elementen", dat is geschreven rond 300 v.Chr. Euclides was een van de belangrijkste filosofen uit de Griekse oudheid en is vooral bekend vanwege zijn bijdrage aan de wiskunde. In "Elementen" heeft Euclides de basisbeginselen van de wiskunde vastgelegd en heeft hij het begrip axioma geïntroduceerd.

In "Elementen" worden axioma's aangeduid als "gezegden die voor alle mensen onbetwistbaar zijn". Euclides gebruikte axioma's als basis voor zijn wiskundige bewijzen en begon zijn bewijzen altijd met een lijst van axioma's die als waar werden aangenomen.

Door middel van zijn werk heeft Euclides het begrip axioma geïntroduceerd in de wiskunde en heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het wiskundige denken. Hij wordt daarom wel gezien als de grondlegger van de wiskunde en als een van de belangrijkste filosofen uit de Griekse oudheid.

Axioma heeft te maken met waarheid omdat het wordt gebruikt als basis voor bepaalde gedachten- of wiskundige systemen en omdat het wordt gezien als een vorm van fundamentele waarheid.

Waarde

Waarheid kan onze menselijke natuur dienen door eerlijkheid te bevorderen. Door open en eerlijke communicatie kunnen we betere relaties opbouwen, die gebaseerd zijn op vertrouwen en respect. Eerlijkheid helpt ook om problemen op te lossen, omdat we de waarheid kunnen gebruiken om de juiste oplossingen te vinden. Waarheid kan ons ook helpen om onze menselijke fouten te erkennen en te accepteren, waardoor we kunnen leren en groeien. Door waarheid te spreken, kunnen we ook onze eigenwaarde versterken. Waarheid laat ons zien hoe complex onze menselijke natuur is. Het onthult de diepe emotionele lagen die we hebben en onze waarden. Waarheid is in de natuurwetenschappen de exacte waarde of de exacte meetwaarde van een gegeven.

Het begrip waarde kan op verschillende manieren met waarheid te maken hebben. In de eerste plaats kan waarde worden gedefinieerd als hetgeen iets waard is of wat iemand ervan denkt te moeten hebben. In dit opzicht heeft waarde te maken met subjectieve waarderingen en kan het afhangen van persoonlijke voorkeuren en overtuigingen (persoonlijke waarde).

In de tweede plaats kan waarde ook worden gedefinieerd als hetgeen iets vanuit een objectief oogpunt waard is. In dit opzicht kan waarde worden bepaald door middel van feiten en bewijzen, en kan het afhangen van objectieve criteria zoals marktwaarde of historische waarde (objectieve waarde).

In beide gevallen kan waarde dus op verschillende manieren met waarheid te maken hebben. Als waarde wordt bepaald door subjectieve voorkeuren, kan het afhangen van persoonlijke overtuigingen die wel of niet op waarheid gebaseerd zijn. Als waarde wordt bepaald op basis van objectieve criteria, kan het afhangen van feiten en bewijzen die wel of niet waar zijn.

Nauwkeurigheid

Het synoniem voor waarheid is in de natuurwetenschappen dus nauwkeurigheid. Nauwkeurigheid helpt ons bij het maken van goede beslissingen en het vermijden van fouten. Het stelt ons in staat om meer informatie te verzamelen en te analyseren, waardoor we betere beslissingen kunnen nemen. Het verbetert onze focus en maakt ons bewust van relevante details die anders gemist zouden kunnen worden.

In de filosofie kan nauwkeurigheid worden gezien als een vorm van precisie of zorgvuldigheid die nodig is om waarheid te achterhalen of te bewijzen. Bijvoorbeeld, als een filosoof een bepaalde stelling wil onderbouwen, kan het belangrijk zijn om nauwkeurig te werk te gaan en alle relevante informatie en argumenten te verzamelen. Dit kan helpen om een duidelijk en overtuigend beeld te vormen van de waarheid van de stelling.

In de religie kan nauwkeurigheid ook met waarheid te maken hebben. Bijvoorbeeld, in sommige religies kan het belangrijk zijn om te leven volgens bepaalde regels en richtlijnen om de waarheid van de religie te bevestigen of te ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat men nauwkeurig bidt, leeft volgens bepaalde morele codes of op een bepaalde manier eert.