Gender en diversiteit/Discriminatie

Waar we voorbeelden geven, slaan die vaak op het Nederlands taalgebied. Later kunnen deze worden uitgebreid worden tot andere gebieden, door de expertise van andere auteurs.

Enkele voorbeelden van discriminatie

"Stel: je bent een man en je voelt je ook zo, maar je wilt liever in rok naar je werk omdat het een belangrijk aspect is van je identiteit. Zou je dan net zoals je collega in maatpak op promotie kunnen rekenen? Of stel: je bent een zeer masculiene vrouw: struis gebouwd, houthakkershemd en ultrakort haar. Zou je als stone butch evenzeer een trapje hoger kunnen als je feminiene vrouwelijke collega in mantelpak? Of nog: je wilt als transgender-vrouw je geboortegeslacht behouden, zijn je mannelijke geslachtsdelen dan een belemmering voor je vrouwzijn? En wat wanneer je als lesbienne ook een losse relatie met een homo-man hebt? Ben je dan wel een ‘echte’ lesbeau? En is hij dan wel ‘echt’ gay?"

Vormen van discriminatie

In het algemeen kunnen we discrminiatie op drie niveaus onderscheiden: individueel, structureel, en ideologisch. Deze niveaus zijn natuurlijk verbonden en versterken elkaar. Een extreem voorbeeld om het duidelijk te maken: in apartheidsregimes (zoals vroeger in Amerika en Zuid-Afrika) waren er wetten die "blanken" meer rechten gaven dan "zwarten" (structureel), was er een door propaganda versterkt en diep in de (blanke) samenleving doordrongen gevoel van superioriteit van de blanken tov de zwarten (ideologisch)

Discriminatie op legaal vlak

In veel landen zijn er problemen met officiële erkenning van genderidentiteit, geslachtsvermelding, en voornaamwijziging. In België bijvoorbeeld moet er voor enkele zaken een advocaat in dienst worden genomen, wat de procedure tijdrovend en kostelijk maakt, vaak juist op een punt in het transitieproces dat veel mensen die extra problemen niet kunnen gebruiken omdat ze al genoeg aan hun hoofd hebben.

Verder hangt het af van de willekeur van de verstrekkers of je je diploma's en getuigschriften kan vernieuwen met je nieuwe naam.

Discriminatie in het alledaagse leven

De samenleving waarin wij leven gaat niet zo goed om met diversiteit. Dit is een probleem dat vaak veel moeilijker is om op te lossen, en veel meer tijd nodig heeft, dan bijvoorbeeld enkele wetsaanpassingen.

Seksisme

Seksisme is een vorm van discriminatie waarin gediscrimineerd wordt op basis van sekse. Een vorm van seksisme is seksisme tegen vrouwen. De vrouwenbeweging bevecht deze vorm van seksisme al sinds dat het ontstaan is rond 1960. Dit heeft geleidt tot nationale en internationale wetgeving. Zo bestaat er een Internationaal Verdrag tot Uitbanning van Vrouwendiscriminatie. Oftewel het VN-vrouwenverdrag. Zowel mannen als vrouwen kunnen vooroordelen hebben bij seksisme over gedrag en eigenschappen. Deze kunnen zowel positief als negatief zijn. Voorbeelden van deze denkwijze zijn: -Vrouwen zijn risico mijdend -Vrouwen zijn verzorgend van aard -Mannen zijn dominant en agressief

Seksistisch taalgebruik

Seksistisch taalgebruik is van toepassing als het ene geslacht als de norm wordt beschouwd of als de andere wordt gezien als minder belangrijk of minder waardevol - Als er bij het aanwijzen van iets met een onbekend geslacht mannelijke voornaamwoorden (hij,hem, zijn) wordt gebruikt. - Taken of beroepen die eindigen op "man". Zoals: timmerman, brandweerman, etc. - Wanneer er mannelijke termen worden gebruikt om grotere groepen met gemengde geslachten aan te wijzen.

Seksistisch beeldgebruik

Dit houdt in het beeldgebruik in boeken, films, toneelstukken, tijdschriften, kranten, etc. En hoe dit seksistisch kan zijn. Het is seksistisch als het bijvoorbeeld veel stereotiepe denkbeelden over mannen of vrouwen ondersteund. Zoals dat vrouwen meer verzorgend zijn dan mannen. Zij worden vaak afgebeeld als ze bezig zijn met eten, of voor kinderen zorgen. Vrouwen worden ook vaker seksueel getint afgebeeld.

Seksisme op de werkvloer

Seksisme kan ook voorkomen onder werknemers zelf, maar het kan ook zo zijn dat de werkgever mannen en vrouwen anders behandelt. Een voorbeeld hiervan is de loonkloof. Hier verdienen vrouwen minder met hetzelfde aantal gewerkte uren en dezelfde kwalificaties. Werknemers gebruiken vaak als excuus hiervoor dat vrouwen vaker afwezig zijn door menstruatie en zwangerschap.

Positief seksisme

ls er bewust een geslacht wordt bevoordeeld spreken we van positief seksisme. Wettelijk is dit toegestaan mits het om een achterstandspositie gaat. Bijvoorbeeld als er te weinig vrouwen in bepaalde posities werken kan het zijn dat de voorkeur uitgaat naar vrouwelijke sollicitante. Het mag ook alleen maar tijdelijk gelden.

Racisme

Racisme is een vorm van discriminatie op grond van etniciteit. Hier wordt gelooft dat verschillende menselijke rassen te onderscheiden zijn, en dat daarbij bepaalde eigenschappen horen. Zoals karakter eigenschappen, intellectueel vermogen en fysieke capaciteiten. Bijna altijd is het eigen ras dan superieur tegenover de andere. Voor de langste tijd was er eigenlijk alleen maar racisme tegen andere culturen en niet perse etniciteit. Maar in de negentiende eeuw ontstond de natuurwetenschappelijke rassentheorie. Men meende dat bepaalde rassen een natuurlijk recht hadden op een hogere positie. Ze meende ook dat het witte ras bleek verloren te gaan door vermenging met andere, minderwaardige rassen. In de negentiende eeuw werd de racistische theorie gebruikt om kolonialisme te rechtvaardigen. Er werd beweert dat blanken het morele recht hadden om landen met een niet-Europese bevolking te overheersen.

Biologisch racisme

biologisch racisme stamt af van de evolutietheorie. Hoewel ze in de evolutietheorie van fundamentele biologische gelijkheid van verschillende bevolkingsgroepen. Vaak gebruiken mensen met racistische ideeen wetenschappelijke theorien om hun denkbeelden te ondersteunen. Biologisch racisme is racisme op basis van biologische kenmerken zoals (vermeend) ras. De hoogste evolutionaire vorm van de mens waren de blanken, dit werd gekozen door zij zelf. Hierna kwamen de Arabieren, Japanners en Chinezen. Want zij hadden een aardig rijke traditie maar in de technische vooruitgang liepen ze toch nog achter de blanken. Daaronder zaten de Inheemsen en mensen met een getinte huid. Volgens de antisemieten verdiende de Joden een hele andere categorie. Ze werden hier omschreven als tegenstrevers die de wereld wilden regeren vanuit de schaduw en als moordenaars van Jezus Christus.

Wetenschappelijke racisme

Wetenschappelijk racisme is de pseudowetenschap die racisme rechtvaardigde op basis van superioriteit en erfelijkheid. In Europa heerste er veel sociale ongelijkheid. Het idee van de superioriteit werd bedacht door de grote verlichtingsfilosofen zoals Hume, Kant en Hegel. Deze ondervonden hierdoor wel kritiek.

Structureel racisme

Structureel racisme, Institutioneel racisme, geïnstitutioneerd racisme, systematisch racisme of staat racisme is racisme dat bepaalde bevolkingsgroepen uitsluit, benadeeld, marginaliseert en discrimineert door officiële maar ook officiële regels vanuit instituties. Met instituties worden alle organisaties en structuren binnen de samenleving bedoeld. Hieronder vallen ook abstracte begrippen, zoals gewoonten.

In maatschappelijke zin gaat het vooral om het onbewust anders behandelen van bepaalde etnische groepen binnen grotere organisaties. Dit kunnen organisaties zijn van de overheid, zoals de Belastingdienst of Politie. Maar ook organisaties in het bedrijfsleven zoals personeelsafdelingen in een bedrijf, en horeca.

Structureel racisme kan diep verborgen zitten de maatschappij, hierdoor hebben de meeste mensen het dan niet eens door. Het kan hier gaan om aangeleerde gewoontes. Maar het kan ook zitten in regelgeving, procedures en beleidslijnen van een organisatie. Volgens sommige mensen bestaat er een verschil tussen hoe mannelijke- en vrouwelijke slachtoffers van het structureel racisme het hebben ervaart. Mannen ervaren vaker structureel racisme en vrouwen vaker racisme tussen kleinere groepen, interpersoonlijk racisme.

Gevolgen

-Als er systematisch racisme aanwezig is op de woningmarkt is er een grotere kans dat er segregatie ontstaat door witte en zwarte wijken zijn. -Als het moeilijker is om een goede baan te krijgen voor bepaalde etnische groepen door systematisch racisme blijft die groep in een lagere sociaal-economische positie vastzitten -Kinderen die worden benadeeld door systematisch racisme op school hebben lagere verwachtingen op school waardoor hun schoolkeuze beïnvloed wordt -Vanwege etnisch profileren worden bepaalde etnische groepen sneller aangehouden door de politie. En hierdoor is er een grotere kans om op bepaalde dingen betrapt te worden die bij andere groepen niet zo vaak/snel gevonden worden. - Door minder aanwezigheid in de politiek als gevolg van systematisch racisme in de politieke partijen, zal er bij ontwikkelingen van nieuwe wetten en regelgevingen minder rekening worden gehouden met mensen van bepaalde etnische groepen.

Culturele discriminatie

Dit klinkt misschien onbelangrijk, maar in veel media, in fims en boeken, is er een probleem met diversiteit: er is er geen. Het aantal soaps waarin enkel blanke mensen rondlopen in buurten die in de echte wereld veel meer een mix zijn, is niet te tellen. Films met enkel heteroseksuele relaties, zonder aandacht voor genderdiversiteit behalve om te "lachen" ermee (bijvoorbeeld het cliché travestie karakter). Zoiets veroorzaakt problemen, namelijk o.a. dat mensen die zich niet in die hokjes thuisvoelen, te weinig eigen cultuur vinden, wat een soort veerscharling let zich meebrengt, of een drang om dan toch maar te conformeren aan wat de filmbeelden tonen.

Aanpakken van discriminatie

Meer hierover in het volgende hoofdstuk.