Gebruiker:Laudaka/aantekeningen/woordenboeken taalcursussen – standaardisatie afkortingen

Hieronder voorbeelden van standaardisatie van afkortingen, en ook voorbeelden van standaardisatie van commentaar en andere dingen.

Voorbeelden van de afkortingen uit het Nederlandse wikiwoordenboek/wiktionary

Hier als voorbeeld het woord casa, en dan alleen het stuk over de betekenissen van het woord casa in het Spaans. De opmaak is maar ongeveer hetzelfde, het belangrijkste is wat cursief óf vet óf normaal is, en welke afkortingen gebruikt worden. Spaans
Uitspraak

IPA: /ˈkasa/

Woordafbreking

ca·sa

Zelfstandig naamwoord

casa v

huis, woning
thuis

«Nos quedamos en casa.»

We bleven thuis.

Werkwoord

derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd (presente) van casar
gebiedende wijs (bevestigend) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd (presente) van casar

Voorbeelden van hier (wikibooks/wikiboeken) van “Italiaans/Woordenlijst”

Hieronder een Italiaans-Nederlandse woordenlijst met het vocabulaire dat gebruikt is in de lessen. Het wikiwoordenboek bevat een uitvoeriger woordenlijst: Wiktionary Woordenlijst Italiaans-Nederlands. De klemtoon is vet aangegeven. Een cursieve m bij een zelfstandig naamwoord betekent mannelijk, een cursieve v vrouwelijk, bijvoorbeeld l'acqua v, het water.

A

a	in (bij plaatsnamen)
a casa	thuis
a che ora?	hoe laat?
a destra	rechts
a sinistra	links
abbastanza	genoeg
abitare	wonen
accendere	verbranden, aansteken
l'accendino m	de aansteker
acido	zuur
accettare	aannemen, accepteren
l'acqua v	het water
adorare	aanbidden, heel erg houden van
l'aeroporto m	het vliegveld (spreek uit a-e-ro-porto)
agire	doen, handelen
aggressivo	aggressief
l'ago m	de naald
agosto	augustus
aiutare	helpen
l'aiuto m	de hulp (spreek uit ajoeto met korte o)
l'ala v	de vleugel
l'albero m	de boom
l'albergo m	het hotel
l'albicocca v	de abrikoos
VANAF HIER ALLEEN WOORDEN EN AFKORTINGEN DIE ME OPVALLEN
andare (onregelm)	gaan
andare a trovare	bezoeken
l'andata e ritorno v	het retourtje
annulare = cancellare	annuleren
aprile	april
l'arancia v	de sinaasappel (meervoud: le arancie)
l'artista m!	de kunstenaar
ascoltare	luisteren (naar)
l' autista	de automobilist (mannelijk)
l'auto m	de auto (maar dagelijks taalgebruik: la macchina= de auto)
avvicinarsi wederk	naderen

Opvallend: Ik zie in de wikicode meestal een gewone apostrof ' (een hoog kort streepje). Maar op sommige plaatsen staat er een typografische apostrof ’ (een echte hoge komma zeg maar).

B

beh (uitspraak bè)	wel...(uitroep)
bellissimo/a	erg/zeer mooi
bene	goed (bijwoord van buono)
benevolo	aardig (normaal wordt voor aardig (persoon) gentile gebruikt)
Benvenuto!	Welkom!
(far) bollire	koken
la bottiglia	de fles (uitspraak: la bottielja)
buono	goed/lekker

C

caldo/a	warm, heet
camminare	wandelen
il camino	de (open) haard
il cammino	de weg
il/la capro/a	de geit (bok/vrouwtje)
caro	duur, lief, beste (aanhef brief)
la carta	het papier
la carta di credito	de creditcard
cento	honderd, 100
Che cosa?	Wat? (la cosa = het ding/de zaak)
Chi?	Wie?
Ci vediamo!/Arrivederci!/ArrivederLa!	Tot ziens! (De laatste vorm is beleefd, 'La' is lijdend voorwerpsvorm van u)
Ciao!	Hallo! (Tegen vrienden en (vreemde) kinderen, niet tegen vreemde volwassenen! Gebruik dan Buongiorno! = goedendag)
cinquanta	vijftig
Cinque	(tsjien-kwe) vijf, 5
il cognome	het naamwoord, de bijnaam, de achternaam (uitspraak: iel conjome)
Come?	Hoe? Wat?
Come si chiama?	Hoe heet hij/zij/u?
Come sta?	Hoe gaat het met u/haar/hem?
Come stai?	Hoe gaat het met je?
Come ti chiami?	(uitspraak: kommè ti kiami) Hoe heet jij?
il commesso/la commessa	de verkoper, de verkoopster
composto/a	samengesteld
il computer	de computer (meervoud: i computer). Of: il PC (il pie-tsjie)
contento/a	blij, tevreden, voldaan
cosa?	wat?
così	zo

D

dai!	kom op! schei uit!
dal cuore	vanuit het hart, van harte
destro/a	rechter-
a destra	rechts
Devo fare pipì	Ik moet plassen
di	van, dan (in vergrotende trap)
dicembre	december
diciannove	negentien, 19
diciassette	zeventien, 17
diciotto	achttien, 18
dieci	(di-ee-tjsi) tien, 10
dire (onr)	zeggen
il dito	de vinger, meervoud le dita (onregelmatig woord)
dodici	twaalf (uit due + dieci)
il dottore	de (mannelijke) dokter, of doctorandus (academische graad)
Dove?	Waar?
due	twee, 2

E

e (ook ed)	en (pas op: è met accent = hij/zij/het/U is)
l'edificio m	het gebouw
l'elezione v	de verkiezing
l'errore v	de fout
l'escursione v	de excursie
est	oost(en)
l'estate v	de zomer
Europa	Europa (uitspraak "Uiropa" of eigenlijk "Eoewropa" met snelle "èoew")

F

fa freddo/fa caldo	het is koud/het is warm
(far) bollire	koken
fare colazione	ontbijten
fare le spese	boodschappen doen (far = fare, wordt vervoegd als fare)
febbraio	februari
finito/a	klaar, afgelopen
fino a	tot
la foto (mv. le foto)	de foto
freddo	koud

G

il gelato	het ijs (consumptieijs)
i genitori	de ouders
gennaio	januari
gentile (bijvoeglijk naamwoord)	vriendelijk. "è molto gentile" (U bent heel aardig), Dat is heel aardig van u.
il ghiaccio	het ijs (bevroren water) (consumptie ijs = il gelato)
i giorni	de dagen
giovedì	donderdag
grande	groot
il grande magazzino	het warenhuis
gratis/gratuito	(uitspraak "gratoe-ieto"), gratis
Grazie!	(spreek uit: graa-tsie-e, 'ie' zijn in het Italiaans twee losse klinkers!) Dank u wel!
la guida telefonica	(la gwieda ...) het telefoonboek

I

l'immagine v	het beeld, maar la statua = het standbeeld
imparare	(iets zelf) leren
in fondo	eigenlijk
in viaggio	op reis, onderweg
in vacanza	op vakantie, met vakantie
le informazioni	de informatie (meervoud)
invece che	in plaats van
l'Italia v	Italië
Italiano	Italiaans

L

il latte	de melk, un litro di latte = een liter melk
la lattuga	de kropsla ( l'insalata (v) = de salade)
lei	zij (vrouw, enkelvoud)
Lei	U
lunedì	maandag (denk om accent op de i bij de dagen!)

M

ma (uitspraak: maa)	maar
la mano = de hand (meervoud le mani	de handen. Een vrouwelijk zelfstandig naamwoord met de onregelmatige uitgangen -o en -i!)
martedì	dinsdag
il meccanico	de monteur (van een werkplaats)
meglio	beter (uitspraak: meljo)
la menta	de (peper)munt
mercoledì	woensdag
i mesi	de maanden
la meta	het doel, de bestemming, het oogmerk (= lo scopo)
metà	half, la metà = de helft (vergelijk la meta!)
mi chiamo	(uitspraak: mi kjamo) Ik heet
la moglie	de echtgenote (uitspraak: la mol-je)
la montagna	de berg (uitspraak: la montanja)
morire	sterven, morto = gestorven

N

No	Nee (uitspraak: nò - korte o)
No grazie	Nee, dank u (wel)
noleggiare	huren (voertuig)
non importa	het doet er niet toe, geen probleem (lett: Het heeft geen belang)
non si può fare	dat kun je niet maken/doen
la nonna	de oma
il nonno	de opa
i nonni	de grootouders
novanta	negentig, 90
Nove	negen, 9
novembre	november

O

gli occhiali (meervoud)	de bril
l'oliva v	de olijf
l'olivo m	de olijfboom
l'onda v	de golf
l'ora (vrouwelijk)	het uur
ora/adesso	nu
a che ora?	hoe laat?
ottanta	tachtig, 80
ottimo!	prima!
Otto	acht = 8
ovest	west(en)

Vanaf hier bijna alles weggelaten.

P

la palla	de bal een grotere soort: il pallone = voetbal, handbal enz.
parlare	praten/spreken
per	voor (voorzetsel)
perché?	waarom?
Permesso!	Pardon! (Mag ik er langs, enzovoorts)
la pesca	de perzik (vergelijk il pesce, de vis)
piacere	houden van, lekker vinden Wordt gebruikt bijvoorbeeld mi piace il pane = ik vind het brood lekker Letterlijk: mij behaagt het brood
piacevolmente	aangenaam (bijwoord), piacevole = aangenaam (bijvoeglijk naamwoord)
il piano	de verdieping (il pianoforte = de piano)
la pioggia	(uitspraak la pjoh-dsja) de regen
(la) pipì	(het) plassen, werkwoord: fare pipi, orinare
più	meer, (vergrotende trap)
il po' = het beetje	il poco
la posta	de post (brieven), het postkantoor (maar il posto = de plaats, de baan)
povero	arm (niet veel geld hebben), arm (zielig)
pronto!	klaar, hallo (wanneer u de telefoon opneemt)
la pulce/le pulci	de vlo/de vlooien

Q

qualcuno	iemand, een (ding)
quanto?	hoeveel?
quaranta	veertig, 40
quattordici	veertien, 14
quattro	vier, 4
quello	die (quella, quelli, quelle)
questo	deze (questa, questi, queste)
qui	(uitspraak kwie) hier
quindici	vijftien = 15

R

riservare

reserveren, opzij leggen. NB reserveren in de zin van boeken = prenotare

S

Salve!	Dag!
sbagliato	fout (bijvoeglijk naamwoord)
Scusi	(uitspraak: skoesi, letterlijk:) excuseer, sorry, pardon, neemt u mij niet kwalijk
se (uitspraak: see)	als
il secondo	de seconde, de tweede
sedici	zestien = 16
Sei	zes, 6
sessanta	zestig, 60
settanta	zeventig, 70
Sette	zeven, 7
settembre	september
Sì/no	ja/nee (let op het accent in sì, want si zonder accent betekent 'zich' of 'men')
la società	de maatschappij, de vereniging, het bedrijf
sparito/a	weg, kwijt, verdwenen

T

il tè (uitspraak: iel thèh)	de thee
il tempo	het weer, maar ook:
tirare	trekken, (schot) lossen, (boek) drukken
la toilette/la toletta	het toilet, de wc
tre	drie, 3
tredici	dertien, 13
trenta	dertig, 30
troppo	te (veel)

U

uffa!	oef!, hemeltje lief!, pfff!
l' ultimo/a	de laatste
undici	elf, 11 (samentrekking van uno + dieci)
uno	één, 1
l'uovo m (meervoud: le uove)	het ei
l'uva v	de druif
le uva	de druiven (mv, onregelmatig)

V

venerdì	vrijdag
venti	twintig 20 (ventuno = eenentwintig, ventidue = tweeëntwintig, ...)
vero	waar/echt
vicino/a	dichtbij, naast, vlakbij

Z

zero	nul = 0 (spreek uit als lo dzero)
la zia	de tante (spreek uit als la dzia)
lo zio	de oom (hier lo omdat l van il en z van zio anders botsen. Spreek uit als lo dzio)
la zona	het gebied (spreek uit als la dzona)
lo zoo	de dierentuin (de z van zoo vereist lo als lidwoord, spreek uit als lo dzoo, niet op zijn Engels als zoe!)