Antwerps/Uitspraak
Uitspraak van het Antwerps[bewerken]
De uitspraak van het Antwerps komt in zekere mate overeen met die van het Nederlands, al worden de tonen iets anders gevormd; om dit te imiteren moet men naar een echte Antwerpenaar luisteren. Er zijn ook een paar belangrijke veranderingen in de uitspraak, die worden hier even op een rijtje gezet. In deze cursus wordt gebruik gemaakt van een onofficieel alfabet dat probeert voor alle klanken in het Antwerps één teken of tweeklank te vormen. In de praktijk zal men het Antwerps vaak anders geschreven zien staan, nl. in fonetisch Nederlands.
Klinkers[bewerken]
| Teken | Uitspraak | Voorbeeld |
| a | korte 'a' | arrángjement (afspraak) |
| ao | korte 'a' met een sterke 'o'-achtige bijklank (indien u Brits bent: probeer u een Ier of een Schot voor te stellen die 'rather' zegt) | arrángjement |
| e | 1) korte 'e', zoals in het Nederlands maar iets scherper | en |
| 2) doffe 'e' (het verschil is net als in het Nederlands niet aan de spelling te zien) | moeilek | |
| i | korte 'i' | immetáosse(immitatie) |
| ie, í | lange 'i' | nief (nieuw) |
| o | korte 'o', iets scherper dan in het Nederlands | Och gottêkês, wa nê zívêr! (Maar nee toch, wat een onzin!) |
| ó | lange 'o' met een zachte 'ui'-klank met 'j' achteraan | nen óieváor (een ooievaar) |
| oe | 'oe' zoals in het Nederlands maar véél platter | (h)oe doe de da? (Hoe doet men dat?) |
| u | Nederlandse 'u' | 'n prul |
| ú, uu, úe | Lang uitgesmeerde 'u' | ú (u, van 'u') |
| ij, y, íj, ý | Heel platte ij-klank, vaak ook als 'ao' of lange 'a' | ij (á) (u, van 'gij') |
Alle klinker kunnen ook met een accent (´) voorkomen, dan klinken ze langer. Alleenstaande klinkers worden normaal gewoon verdubbeld, alleen als ze al open zijn of ze maken deel uit van een tweeklank gebruikt men het accent. Het accent (^) komt af en toe voor om een doffe e aan de klank te binden. Als de klank beklemtoond is wordt de doffe e or nog eens naast geschreven zoals in nêe/nîe (nee) Let op: In het Nederlands worden lange klanken vaak iets anders uitgesproken om ze mooier te laten klinken, zonder dat men zich daarvan bewust is. In het Antwerps doet men dit niet. Om een lange klank uit te spreken moet u letterlijk uitgaan van de korte klank en die aanhouden. Dit geeft het Antwerps zijn platte klank.
Medeklinkers[bewerken]
| Teken | Uitspraak | Voorbeeld |
| b | waar niet aangegeven zoals in het Nederlands | beroep |
| c | als 'k'. Komt alleen maar voor in Franse leenwoorden. De Franse c-cedille en c als 's' (voor i en e) wordt als 's' geschreven) | control |
| ch | 'sh', zoals in het Franse 'cherie', aan het einde van een woord en voor een medeklinker: zoals in het Nederlands | chik chique, knap, goed gedaan) |
| d | dáor (daar) | |
| f | familie en famille (familie) | |
| g | harde 'g', soms als 'ch' | goe (goed) |
| j/gj | Franse g voor e en i / Franse j (juste, manger, ...) | da's just (dat is waar/juist) |
| h | wordt niet uitgesproken | den Herman, hoe? |
| k | kloemp (klomp) | |
| l | láog (laag) | |
| (i)ll | In Franse leenwoorden: als j-klank. Als de i na een medeklinker komt wordt hij ook apart uitgesproken | famille (familie) |
| m | mercí! (bedankt!) | |
| n | nief (nieuw) | |
| ng | oengtvrichten (ontwrichten) | |
| p | polies (politie) | |
| r | broemer (motorfiets) | |
| s | aan het begin van een woord: als harde 's', anders: als zachte 'z' | serie, 'n poseke (een portie) |
| ss | als harde 's' | reláosse (relatie) |
| sh | ||
| sch | m'n schoene | |
| t | terecht | |
| v | vrá (vrij) | |
| w | wáorda? (waar dat?) | |
| z | a zoe zit da! (ah, zo zit dat!) |
Verwisselbare klanken[bewerken]
Sommige klanken zijn vaak onderling verwisselbaar. Zo worden veel 'n's uit het Nederlands naar 'ng' vertaald, maar is het ook mogelijk de oorspronkelijke klank te behouden (dit wordt in het minder pure Antwerps gedaan, in deze cursus zal men steevast 'ng' zien staan). Ook zijn accenten vaak relatief, zo kan men óe en oe, en y en á soms verwisselen. 'ée' en 'íe' zijn twee spellingswijzen voor dezelfde klank en zijn altijd verwisselbaar.
Vertalen[bewerken]
Zoals u ziet lijken veel woorden op het Nederlands, maar er zijn een paar vaste veranderingen die plaatsvinden bij het vertalen. Leer de belangrijkste uit het hoofd, dan zal u eender welk Nederlands woord met gemak ook in het Antwerps kunnen gebruiken.
| Nederlands | Antwerps |
| lange 'a' | áo, á |
| lange 'e' | êe, êe, é |
| lange 'oe' | úe, oe |
| 'o' | oe |
| 'ui' | ij/á (soms ook u) |
| 'ei, ij' | á, y |
| 'j' | j (anders uitgespr.) |
| 'n' (voor medekl.) | n, ng |
| '-tie' | soms -se/-sie, anders -s |
| '-lijk' | -lek |
Verder wordt de spelling aangepast om de klank te behouden, d.w.z. moeilijk wordt moeilek, enz.