Quenya/Datief: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

Volgende wijziging →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 13 okt 2006 19:20

Gebruik

We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):

i nér anta i parma i eldan "de man geeft het boek aan de elf"

De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:

i nér anta i eldan i parma "de man geeft de elf het boek"

i eldan i nér anta i parma "aan de elf geeft de man het boek"

i nér i eldan anta i parma

Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:

i vendi liltar i aranen "de meisjes dansen voor de koning"

Het werkwoord apsen- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:

i aran apsenë i neren "de koning pardonneert de man"

(dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).

Het substantief na het voorzetsel rá "namens" staat in de datief:

i orco tullë rá Sauronden "de ork kwam namens Sauron"

Onpersoonlijke werkwoorden

De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:

i seldon óla aiwion "de jongen droomt over vogels"

(zie ook: Quenya/Speciale werkwoorden)

Vorming

We bekijken elk getal afzonderlijk:

Enkelvoud

De basisuitgang is -n na klinkers en -en na medeklinkers.

Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:

aran "koning" → aranen

tári "koningin" → tárin

vendë "meisje" → venden

Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:

nís "vrouw" → nissen

curo "uitvinding" → curun

lómë "nacht" → lomin

Meervoud

De uitgang is -in:

macil "zwaard" → macilin

elda "elf" → eldain

(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -a, -o or -u).

Uitzonderingen:

woorden op -ë laten -ë vallen en krijgen -ín als uitgang:

lassë "blad" → lassín

woorden op -ië laten -ië vallen en krijgen -ín als uitgang:

mornië "duisternis" → mornín

woorden op -i (of met een stamvorm op -i) krijgen ook -ín:

tári "koningin" → tárín

lómë "nacht" → lómín

Duaal

Het duaal is regelmatig:

u-dualen krijgen -n:

aldu "een paar bomen" → aldun (nom.enk.: alda)

bij t-dualen wordt de eind-t vervangen door -nt:

ciryat "een paar schepen" → ciryant (nom.enk.: cirya)

aranet "een paar koningen" → aranent (nom.enk.: aran)

(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).

Partitief meervoud

We voegen altijd -n toe aan de nominatief partitief meervoud:

ciryali "enkele schepen" → ciryalin (nom.enk.: cirya)

>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Datief

@@ Regel 37: / Regel 37: @@
 ==Vorming==
+We bekijken elk getal afzonderlijk:
-We discuss each of the numbers separately:
-===Singular===
+===Enkelvoud===
-The basic ending is -'''n''' after vowels and -'''en''' after consonants.
+De basisuitgang is -'''n''' na klinkers en -'''en''' na medeklinkers.
+Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:
-Most words simply add this ending:
-::'''aran''' "king" &rarr; '''aranen'''
+::'''aran''' "koning" &rarr; '''aranen'''
-::'''tári''' "queen" &rarr; '''tárin'''
+::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárin'''
-::'''vendë''' "girl" &rarr; '''venden'''
+::'''vendë''' "meisje" &rarr; '''venden'''
+Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:
-Words that have a stem-form use this stem-form:
-::'''nís''' "woman" &rarr; '''nissen'''
+::'''nís''' "vrouw" &rarr; '''nissen'''
-::'''curo''' "device" &rarr; '''curun'''
+::'''curo''' "uitvinding" &rarr; '''curun'''
-::'''lómë''' "night" &rarr; '''lomin'''
+::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lomin'''
-===Plural===
+===Meervoud===
-The ending is -'''in''':
+De uitgang is -'''in''':
-::'''macil''' "sword" &rarr; '''macilin'''
+::'''macil''' "zwaard" &rarr; '''macilin'''
 ::'''elda''' "elf" &rarr; '''eldain'''
-(note: this ending forms a diphthong when the noun ends in -'''a''', -'''o''' or -'''u''')
+(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -'''a''', -'''o''' or -'''u''').
+Uitzonderingen:
-Exceptions:
-* words ending in -'''ë''' drop this -'''ë''' and have -'''ín''' as ending:
+* woorden op -'''ë''' laten -'''ë''' vallen en krijgen -'''ín''' als uitgang:
-::'''lassë''' "leaf" &rarr; '''lassín'''
+::'''lassë''' "blad" &rarr; '''lassín'''
-* words ending in -'''ië''' drop this -'''ië''' and have -'''ín''' as ending:
+* woorden op -'''ië''' laten -'''ië''' vallen en krijgen -'''ín''' als uitgang:
-::'''mornië''' "darkness" &rarr; '''mornín'''
+::'''mornië''' "duisternis" &rarr; '''mornín'''
-* words ending in -'''i''' (or with a stem-form in -'''i''') also get -'''ín''':
+* woorden op -'''i''' (of met een stamvorm op -'''i''') krijgen ook -'''ín''':
-::'''tári''' "queen" &rarr; '''tárín'''
+::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárín'''
-::'''lómë''' "night" &rarr; '''lómín'''
+::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lómín'''
-===Dual===
+===Duaal===
-The dual is regular:
+Het duaal is regelmatig:
-* u-duals get -'''n''':
+* u-dualen krijgen -'''n''':
-::'''aldu''' "a pair of trees" &rarr; '''aldun''' (nom.sing.: alda)
+::'''aldu''' "een paar bomen" &rarr; '''aldun''' (nom.enk.: alda)
-* in t-duals the final -'''t''' is replaced by -'''nt''':
+* bij t-dualen wordt de eind-'''t''' vervangen door -'''nt''':
-::'''ciryat''' "a pair of ships" &rarr; '''ciryant''' (nom.sing.: cirya)
+::'''ciryat''' "een paar schepen" &rarr; '''ciryant''' (nom.enk.: cirya)
-::'''aranet''' "a pair of kings" &rarr; '''aranent''' (nom.sing.: aran)
+::'''aranet''' "een paar koningen" &rarr; '''aranent''' (nom.enk.: aran)
-(note: these words are the only Quenya words that end in more than one consonant)
+(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).
-===Partitive Plural===
+===Partitief meervoud===
-We always add -'''n''' to the nominative partitive plural:
+We voegen altijd -'''n''' toe aan de nominatief partitief meervoud:
-::'''ciryali''' "some ships" &rarr; '''ciryalin''' (nom.sing.: cirya)
+::'''ciryali''' "enkele schepen" &rarr; '''ciryalin''' (nom.enk.: cirya)