Naar inhoud springen

Dorpen en buitenplaatsen in Nederland die door de Fransen in 1672 en 1673 verwoest zijn

Koppelingen toevoegen
Uit Wikibooks

Dorpen en buitenplaatsen in Nederland die door de Fransen in 1672 en 1673 verwoest zijn

Auteurs
  1. Hansmuller
Isaac Sorious: 't Slot te Breukelen, verwoest door Franse troepen in 1672, ets 1672-1676, Rijksmuseum
Isaac Sorious: Moort te Swammerdam en Bodegraven den 28 Dec. (1672), uitsnede van Gedenk-teykenen, der wonderlyke geschiedenissen, voorgevallen in de Vereende Nederlanden, in't jaar, MDCLXXII.
Onbekende auteur: Kasteel Amerongen zoals het eruit zag voor de verwoesting door de Fransen in 1673.
Roelant Roghman: Kasteel Gunterstein in Breukelen, 1646/47.
Onbekende auteur: Kasteel Culemborg, Teylers Museum.
Abraham Rademaker: t Kasteel te Kuilenburg (Culemborg), 1620.
M. Minderhoud: Het herstelde Kasteel Merckenburg, 2005.
Onbekende auteur: Kasteel Jaarsveld in de 17e eeuw, 17e eeuw.
Roelant Roghman: Kasteel Kronenburg, Loenen aan de Vecht, 1646-1647.
Ruïne van het Kasteel van Sluis, 1887
Ruïne van Kasteel Cranendonck, zonder jaar.

Dit is een onvolledig overzicht van Nederlandse dorpen en buitenplaatsen (onder meer kastelen), die door Franse troepen in 1672/1673 tijdens het Rampjaar[1][2] en de Hollandse Oorlog verwoest of ernstig beschadigd zijn. (Deze lijst is samengesteld aan de hand van de opsommingen die in de literatuur gegeven worden - zie de voetnoten en bibliografie hieronder.) In de Guerre de Hollande (Hollandse Oorlog) was de strategie van de troepen van de Franse koning Lodewijk XIV om "al het mogelijke te verbranden. U moet complete dorpen afbranden", schreef de Franse legerleider Louvois aan zijn intendant.[3] Sommige kastelen zijn helemaal verdwenen[4], andere leven voort als ruïne of zijn herbouwd en bestaan nog steeds in een latere vorm. Kasteel Valkenburg in Valkenburg werd na verdrijving van Franse troepen in 1672 door stadhouder Willem III opgeblazen[5] om herbezetting door de Fransen te voorkomen en werd nooit herbouwd.

Verwoeste en beschadigde dorpen

[bewerken]

Behalve kastelen beschadigden en verwoestten de Franse troepen in 1672/1673 tevens dorpen, waar Isaac Sorious in 1672-1676 thematische etsen aan wijdde:

  • Abcoude werd op 6 november 1672 in brand gestoken.[6][7] Ets van Isaac Sorious: Abcoude, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8]
  • Bodegraven werd met de grond gelijk gemaakt[9][10] en uitgemoord.[2][11]
  • Breukelen werd verwoest in 1672.[6][12]
  • Naarden[13]
  • Nigtevecht, ook Nichtevecht, werd op 21 april 1673[14] vrijwel geheel verwoest, op een stomp van de kerktoren en het huis van de schoolmeester na.[6][15][16] Ets van Isaac Sorious: Nigtevecht, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8]
  • Overmeer bij Nederhorst den Berg. Ets van Isaac Sorious: Overmeer, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8][17]
  • Vreeswijk werd begin oktober 1672 kort na elkaar tweemaal zwaar beschadigd en de kerk werd verwoest.[18] Ets van Isaac Sorious: Vreeswyk of de Vaart by Vianen, verwoeste brug en gebouwen, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8][17]
  • Waverveen werd verwoest. Ets van Isaac Sorious: Waverveen, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8][17]
  • IJsselstein werd deels door de Fransen in 1672 verbrand.[19]
  • Zwammerdam werd totaal verwoest[9][10][20] en uitgemoord.[2]

Buitenplaatsen die in 1672/1673 door Franse troepen beschadigd werden

[bewerken]
A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z

A

[bewerken]

B

[bewerken]
  • Baambrugge, Rijksstraatweg 147, Valckenheining (Valck en Heining) aan de Angstel. De Fransen verwoestten in 1672 tenminste een van de hofstedes van de familie Valckenier, volgens Het ontroerde Nederlandt (1674). Valckenheining werd door de familie gebouwd op de plaats van een verdwenen hofstede.
  • Brakel, Kasteel Brakel, opgeblazen op 11 september 1672 door Franse troepen en nooit herbouwd, ruïne.[27][28]
  • Breukelen
    • Aastein / Ter Aa[29][30]
    • Gunterstein, het Slot te Breukelen, in brand gestoken en opgeblazen op 12 september 1672.[31][32][33][34][35][8]
    • Kasteel Nijenrode, Huis Nyenrode, (grotendeels) verwoest 16 en 17 september 1672.[36][37][38][39][40][41] Ets van Isaac Sorious: Huis te Nieuwenrode, verwoest door de Fransen in 1672[8]
    • Queekhoven, Zandpad 51 verwoest in 1672, later herbouwd.[42][43][44][45]
    • Kasteel Ruwiel, voormalig kasteel, in 1673 door Franse troepen verwoest.[46][47][48][49]
    • Vecht en Dam werd verwoest in 1672/1673.[50]
    • Vegtvliet of Vechtvliet, Rijksstraatweg 220, van de Amsterdamse koopman Willem van den Broeck, bij vertrek van de Fransen in 1673.[51][52] Ets van J. Sorious Het huis van de Heer vanden Broek, verwoest door de Fransen in 1672[8] in deel twee van Het ontroerde Nederlandt (1676).
    • Voortwijk werd door Fransen in 1672 verbrand.[53]
    • Vreedenoord of Vredenoord, Straatweg 68. Hier werd een boerderij in 1672 in brand gestoken door de Fransen. Op die plaats kwam Vredenoord.[54]
  • Bunnik:

C

[bewerken]

G

[bewerken]

H

[bewerken]

J

[bewerken]

L

[bewerken]
  • Loenen aan de Vecht
    • Kasteel Kronenburg of Cronenburg(h), voormalig, Rijksstraatweg 84. In 1672 door 200 Staatse soldaten bezet, maar door de grote overmacht en gebrek aan munitie moesten zij zich aan het Franse leger van 1500 man onder aanvoering van de hertog van Luxemburg overgeven. Hierna bezetten de Fransen het kasteel en werd het deels ontmanteld. In september 1673 werd de ronde hoofd toren met buskruit opgeblazen.[76][77][78][79][80]
    • Nieuwerhoek, Rijksstraatweg 78, zwaar beschadigd bij de Franse belegering van Kronenburg.[81]

M

[bewerken]

N

[bewerken]

P

[bewerken]

W

[bewerken]

?

[bewerken]

Plaats in de provincie Utrecht nader vast te stellen:

  • Huis van de Heer van de Weert. Ets van Isaac Sorious, 1672 - 1676: Huis van de Heer vande Weert, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8][17]
  • Huis Kroonwyck van de heer Pauw. (Is Cromwijck?) Ets van Isaac Sorious: Het Huis Kroon-wyck van de heer Pauw, verwoest door de Fransen in 1672, 1672 - 1676, Rijksmuseum.[8][17]

Galerij

[bewerken]

Romeyn de Hooghe

[bewerken]
  • Spiegel der France Tirannye gepleechd opde Hollantsche dorpen, 1673. The Museum of Fine Arts Houston
    Spiegel der France Tirannye gepleechd opde Hollantsche dorpen, 1673. The Museum of Fine Arts Houston
  • Oorlog en tirannie teisteren Nederland, 1674. Rijksmuseum
    Oorlog en tirannie teisteren Nederland, 1674. Rijksmuseum
  • Franse invasie en verbreking van de eenheid van de Unie, 1674. Rijksmuseum.
    Franse invasie en verbreking van de eenheid van de Unie, 1674. Rijksmuseum.

Isaac Sorious: Verwoeste dorpen en kastelen in de provincie Utrecht in 1672, 1672-1676[8]

[bewerken]
 Zie bovenaan deze pagina tevens voor Breukelen Bestand:Het slot bij Breukelen, verwoest door de Fransen in 1672 't Slot te Breukelen (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serieti, RP-P-OB-77.097.jpg
  • Abcoude
    Abcoude
  • 't Slot te Iaarsveldt
    't Slot te Iaarsveldt
  • De Schans bij Jutphaas
    De Schans bij Jutphaas
  • 't Slot te Kroonen-borgh
    't Slot te Kroonen-borgh
  • Ruïnes van het dorp Nigtevecht
    Ruïnes van het dorp Nigtevecht
  • t' Huys te Niewen rode
    t' Huys te Niewen rode
  • Overmeer
    Overmeer
  • Vreeswyk of de Vaart by Vianen, verwoeste brug en gebouwen
    Vreeswyk of de Vaart by Vianen, verwoeste brug en gebouwen
  • Waverveen
    Waverveen
  • 't Huys vande Heer vande Weert
    't Huys vande Heer vande Weert
  • t Huys Kroon-wyck van 'd Heer Pauw
    t Huys Kroon-wyck van 'd Heer Pauw

Gespaarde buitenplaatsen en sterkten

[bewerken]
Constantijn Huygens, Jr - Kasteel Zuilichem (1657). Dit kasteel werd gespaard dankzij de goede contacten van de familie Huygens met het Franse hof. Vader Constantijn was Nederlands topdiplomaat en zoon Christiaan Huygens was als onderzoeksdirecteur in Franse dienst bij de Académie des sciences te Parijs.

Sommige buitenplaatsen, vooral kastelen maar ook forten werd verwoesting door de Fransen in 1672 juist bespaard, zoals

Literatuur

[bewerken]

17e eeuw

[bewerken]
(Abraham de Wicquefort:) Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam,.., 1674.
  • van Domselaer, Tobias, de Hooghe, Romeyn en anderen: Het ontroerde Nederlandt door de wapenen des konings van Vrankryk, dat is Een waarachtigh verhaal van den Fransen, Engelsen, Keulsen en Munstersen oorlogh, tegen de Vereenigde Nederlanden, met desselfs binnelandtse beroerten, daer in naukeuriglijk alle der zelver voorvallen worden verhandelt, Markus Willemsz. Doornik, Amsterdam, 1674, 1676
  • (Wicquefort, Abraham de:)
    • Advis fidelle aux veritables Hollandois. Touchant ce qui s'est passé dans les villages de Bodegrave & Swammerdam, & les cruautés inoüies, que les François y ont exercées. Avec un memoire de la derniere marche de l'Armée du Roy de France en Brabant & en Flandre, [Den Haag], [Daniel en Johannes Steucker], 1673, 202 p. Illustraties Romeyn de Hooghe. Facsimile reprint: Kessinger Publishing, LLC, 2010, 236 p. ISBN-13 : 978-1166458713. Illustraties op Wikimedia Commons.
    • Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam, en de ongehoorde wreedtheden, die de Fransen aldaer gepleeght hebben; met een memorie van den koning van Vranckrijck door Brabant en Vlaanderen, [Den Haag], 1674, 317 pagina's. Pdf op Wikimedia Commons.[127]
    • Journael, of dagelijcksch verhael van de handel der Franschen in de steden van Uytrecht en Woerden, sedert hun koomst daer binnen, tot aan hun vertrek: daer in hun gruwelijcke wreetheyt en tyrannie, in dese twee plaetsen, gelijck oock in verscheyde andere, T'Amsterdam : by Jan Claesz. ten Hoorn, Amsterdam 1674. [128][129]

19e eeuw

[bewerken]
  • Craandijk, J.: Wandelingen door Nederland, Haarlem 1883 2e druk
  • De Rijk, J. A.: Wandelingen door Gooi- en Eemland en omstreken, Arnhem 1967. Oorspronkelijk verschenen in De Gooi- en Eemlander, 1881, herdrukt 1905

20e eeuw

[bewerken]
  • Blankenberg, Huub en Taselaar, Klaas: Historisch reisboek voor Nederland, Fibula-Van Dishoeck Bussum, Unieboek B.V. Bussum, 1983, ISBN: 9022836126 * Klok, R. H. J.: Archeologisch reisboek voor Nederland, Fibula-Van Dishoeck Haarlem, Unieboek B.V. Bussum, 1977, ISBN: 9789022836163 * Munnig Schmidt, E. en Lisman, A. J. A. M., met tekeningen van Schut, C. J. Th: Plaatsen aan de Vecht en de Angstel, Canaletto, Alphen aan de Rijn, 1993, ISBN: 906469611X
  • Olde Meierink, Ben en anderen: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 1995, ISBN: 9789053450727 * Wilmer, C. C. S.: Buitens binnen Utrecht, Kwadraat, 1982, ISBN: 9789064812019

21e eeuw

[bewerken]
  • Fafianie, Ton, Rijntjes, R., van der Wiel, Manon, en eindred. Stades-Visscher, Elisabeth: Nieuwegein Geschiedenis en architectuur. Monumenteninventarisatie Utrecht, Zeist 2002, ISBN: 9789067202893 * Jas, J., Keverling Buisman, F., Storms-Smeets, E., te Stroete, A., Wingens, M.: Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, 2013, ISBN: 978-90-5345-410-7
  • Mansel, Philip: Lodewijk XIV. Koning van de wereld, Spectrum, 2019. Vertaling van King of the World: the Life of Louis XIV, Penguin, 2019 ISBN: 9789000370481 * Munnig Schmidt, E. en Jonker-Duynstee, J. J. A. M.: Vechtgids. Culturele gids van de Vechtstreek, Oudheidkundig Genootschap Niftarlake, 2012, ISBN: 9789087042752 * van Nimwegen, Olaf: De Veertigjarige oorlog 1672-1712, Prometheus Amsterdam, 2019, ISBN: 9789044638714 * Op de Beeck, Johan: De zonnekoning. Glorie & schaduw van Lodewijk XIV, Horizon, 2018, ISBN-13 978-9492626172
  • Panhuysen, Luc:
    • Oranje tegen de Zonnekoning : De strijd van Willem III en Lodewijk XIV om Europa, Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2016, ISBN-13 978-9045036298
    • Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte, Olympus, 2019, ISBN: 9789046707319
[bewerken]
Referenties
  1. ↑ Panhuysen, Luc: Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte, Olympus, 2019.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 historischnieuwsblad.nl Luc Panhuysen: Historisch Nieuwsblad 3/2006. Het rampjaar 1672. Op alles leek het woord ‘verraad’ van toepassing, 2006. Geraadpleegd op 16 november 2020.
  3. ↑ Mansel 2019, p. 226, 229-230. Wel waarschuwde Lodewijk II van Bourbon-Condé koning Lodewijk XIV voor de "brute afkeer die we over onszelf hebben afgeroepen" door het optreden van de Franse troepen in Nederland.
  4. ↑ van Nimwegen 2019, p. 83. "Lodewijk XIV zelf kan het bloedbad in de Hollandse dorpen niet worden aangerekend. Anders ligt dit echter bij de stelselmatige verwoesting van landhuizen, landstreken en zelfs steden waartoe de Zonnekoning gericht opdracht gaf."
  5. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 274: "In 1672 werd hij [Kasteel Valkenburg] door troepen van stadhouder Willem III verwoest, nadat deze het kasteel op de Fransen hadden heroverd."
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Panhuysen 2019, p. 304
  7. ↑ 7,0 7,1 Klok 1977, p. 184: "De Fransen hadden op 6 november 1672 reeds het dorp Abcoude in brand gestoken en kwamen op 30 november terug". Klok citeert verder een niet nader gespecificeerde beschrijving door "Mr. Breuninghoff, rond 1860 hoofd der school te Abcoude":.. om het nog staande gedeelte in de asch te leggen, bood de bezetting van het slot, die inmiddels versterking bekomen had, zoo veel tegenweer, dat de vijand genoodzaakt was, met achterlating van verscheidene gevangenen, onverrichter zake terug te keeren."
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 www.rijksmuseum.nl Isaac Sorious. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  9. ↑ 9,0 9,1 Op de Beeck 2018, p.232. Bodegraven en Zwammerdam werden met de grond gelijk gemaakt.
  10. ↑ 10,0 10,1 In Bodegraven en Zwammerdam werden 2000 huizen in brand gestoken met de bewoners er nog in. Mansel 2019, p. 230
  11. ↑ van Nimwegen 2019, p.81-82
  12. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137
  13. ↑ De Rijk 1967, p. 212
  14. ↑ Dertiende-eeuwse kerk werd door Franse troepen grotendeels verwoest. Na herbouw in 1677 weer in gebruik genomen. KerkMunnig Schmidt en Lisman 1993, p. 200
  15. ↑ www.kerknigtevecht.nl Geschiedenis Hervormde kerk. De grote brand in 1673. Geraadpleegd op 14 november 2020.
  16. ↑ Op het huis van de schoolmeester, nu bij de Nederlandse Hervormde kerk na, verwoest door 600 Franse soldaten. Munnig-Schmidt 2012, p. 149
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Tobias van Domselaer, Romeyn de Hooghe en anderen: Het ontroerde Nederlandt door de wapenen des konings van Vrankryk, dat is Een waarachtigh verhaal van den Fransen, Engelsen, Keulsen en Munstersen oorlogh, tegen de Vereenigde Nederlanden, met desselfs binnelandtse beroerten, daer in naukeuriglijk alle der zelver voorvallen worden verhandelt, Markus Willemsz. Doornik, Amsterdam, 1674, 1676
  18. ↑ En er was een Frans fort met binnen- en buitenwal en een palissade op tevoren onbebouwd terrein, in 2002 het Raadhuisplein. Fafiani 2002 p. 45
  19. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 158
  20. ↑ van Nimwegen 2019, p.81-82
  21. ↑ www.kasteleninnederland.nl Amerongen. Geraadpleegd op 10 november 2020.
  22. ↑ www.kasteelamerongen.nl Het kasteel - De geschiedenis van het ‘Huys’ in het kort. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  23. ↑ Het kasteel werd aangestoken door er strowissen tegenaan te zetten, die omwonende boeren moesten leveren aan de Franse troepen. Het kasteel brandde twee dagen. Panhuysen 2019, p. 306
  24. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 133
  25. ↑ kasteleninutrecht.eu Amerongen. Geraadpleegd op 14 november 2020. Ontleend aan Ben Olde Meijering (red.): Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 1995
  26. ↑ van Nimwegen 2019, p.83. Verwoest op last van Lodewijk XIV, die de eigenaar Van Reede ervan verdacht, Duitse en Noordse vorsten tegen Frankrijk op te zetten.
  27. ↑ monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Complexnummer: 528825. Citaat uit "complex (pdf)": "Het einde kwam in 1672 toen de Franse troepen het slot in de lucht deden springen omdat de opgelegde brandschatting niet was voldaan. Het zou niet meer herbouwd worden." Geraadpleegd op 14 november 2020.
  28. ↑ Jas, J., Kastelen in Gelderland, p. 104-105
  29. ↑ www.kasteleninnederland.nl Aastein / Ter Aa
  30. ↑ Taco Hermans: Middeleeuwse woontorens in Nederland. De bouwhistorische benadering van een kasteelvorm, 2016, p. 13-15
  31. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 173
  32. ↑ Bij vertrek staken de Fransen het kasteel in brand een bliezen de slottoren op. Een ruïne bleef over, maar in 1680-1681 werd het kasteel herbouwd. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13-14 en 96
  33. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 58
  34. ↑ Craandijk 1883, p. 117
  35. ↑ De Rijk 1967, p. 205
  36. ↑ Op 7 september 1673 opgeblazen met mijnen van buskruit, bomen gekapt. Craandijk 1883, p. 110
  37. ↑ De Rijk 1967, p. 204
  38. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137
  39. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13 en 86: Zwitserse huursoldaten aan Franse zijde staken op 7 september 1673 Kasteel Nijenrode in brand.
  40. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 63
  41. ↑ Panhuysen 2019, p. 304
  42. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 138
  43. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 102
  44. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 86
  45. ↑ kasteleninutrecht.eu Queekhoven. Geraadpleegd op 14 november 2020.
  46. ↑ www.kasteleninnederland.nl Ruwiel. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  47. ↑ www.kasteleninutrecht.eu Ruwiel. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  48. ↑ A.A. Manten: De laatste eeuw van kasteel Ruwiel, in: Tijdschrift van de Historische Kring Breukelen, jrg 6, nr. 4, 1991, blz. 188 - 199, op p. 197, zie dspace.library.uu.nl Utrecht University Repository Tijdschrift / Historische Kring Breukelen THKB_1991-04-1.pdf. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  49. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 82
  50. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 69
  51. ↑ De naam Vegtvliet of Vechtvliet weerd pas na 1700 gebruikt. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13 en 110.
  52. ↑ Vegtvliet werd "lelijk toegetakeld", Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 75
  53. ↑ Craandijk 1883, p. 120
  54. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 88
  55. ↑ Wilmer 1982, p. 85
  56. ↑ Wilmer 1982, p. 88
  57. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 138
  58. ↑ A.J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Deel 3 C-D, J. Noorduyn 1841, p. 149, artikel Culemborg (kasteel van). Geraadpleegd op 4 november 2020.
  59. ↑ cornelistromp.nl "'t Sal waerachtig wel gaen", de Trompenburgh, Het mooiste Huis van Holland. Geraadpleegd op 16 november 2020.
  60. ↑ van Nimwegen 2019, p.83
  61. ↑ trompenburgh.nl De buitenplaats In het kort. Geraadpleegd op 16 november 2020.
  62. ↑ Huis Spiegelrust van Tromp eveneens verwoest. De Rijk 1967, p. 212
  63. ↑ web.archive.org www.kasteleningelderland.nl Goudenstein (Haaften). Geraadpleegd op 4 november 2020.
  64. ↑ www.kasteleninnederland.nl Huis te Haaften / Goudenstein. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  65. ↑ Jas, Jorien (eindred.): Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, 2013, p. 105, 352-353
  66. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 140
  67. ↑ monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Heukelum Complexnummer: 512016 Complexomschrijving. Citaat: "In 1672 is dit kasteel door de Franse troepen opgeblazen." Geraadpleegd op 16 november 2020.
  68. ↑ kasteelheukelum.nl Kasteel Heukelum, 2011. "Kasteel en stad liepen zware schade op." Geraadpleegd op 28 november 2020.
  69. ↑ mijngelderland.nl Kastelen Frissestein en Engelenburg. Geraadpleegd op 3 november 2020.
  70. ↑ Jas 2013, pp. 105, 269
  71. ↑ kasteleninnederland.nl Frissesteyn / Herwijnen / Frissestijn. Geraadpleegd op 22 november 2020.
  72. ↑ monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Monumentnummer: 45558 te Herwijnen. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  73. ↑ www.kasteleninnederland.nl. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  74. ↑ kasteleninutrecht.eu Jaarsveld. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  75. ↑ monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Huis te Jaarsveld Complexnummer: 511206. Citaat:"Het kasteel werd in 1673 verwoest door de Fransen en niet weer herbouwd. Een beschrijving uit 1683 noemt 'de vermaerde hoge en vrije heerlyckheyt van Jaersvelt, bestaende uit een vervallen sloth, leggende in sijne dubbele grachten, den duyventoren, thuymanshuys'." Geraadpleegd op 21 november 2020.
  76. ↑ Hersteld in 1680. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 132
  77. ↑ www.kasteleninnederland.nl Kronenburg. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  78. ↑ www.kasteleninutrecht.eu Kronenburg. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  79. ↑ Toren met buskruit opgeblazen. Craandijk 1883, p. 135
  80. ↑ Geheel met buskruit opgeblazen. Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 86
  81. ↑ Hersteld in 1680. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 130
  82. ↑ www.cranendonck.nl Kasteel Cranendonck. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  83. ↑ van der Aa: Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Zesde deel I-K, januari 1846 J. Noorduyn, artikel Kranendonk (Huis-Te-) p. 635. Citaat: "De Fransen deden het, den 16 September 1673, in de lucht springen." books.google.nl. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  84. ↑ Craandijk 1883, p. 107
  85. ↑ Verwoest in 1672, verwijzing naar ets van J. Sorious. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 72
  86. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 53-54
  87. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 144
  88. ↑ Verwoest door de Fransen. Herbouwd in 1710. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13-14
  89. ↑ www.kasteleninnederland.nl slot te Maarssen / Zuylenburg / Ter Meer. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  90. ↑ Vogelzang, Fred: Ridderhofsteden in Utrecht. De veranderende betekenis van een adellijk symbool, pp. 372-383 in Gietman, Conrad: Adelsgeschiedenis 15 - Huis en habitus over kastelen, buitenplaatsen en notabele levensvormen, Uitgeverij Verloren B.V., 2017, op p. 378
  91. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 34
  92. ↑ Huis Termeer werd op 12 december 1672 geplunderd en verbrand. Craandijk 1883, p. 91
  93. ↑ www.kasteleninnederland.nl Montfoort. Geraadpleegd op 5 november 2020.
  94. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 145
  95. ↑ www.absolutefacts.nl Ben Hendriks: Kasteel Nederhorst. Kasteel in Noord-Holland., zonder jaar. Geraadpleegd op 10 november 2020.
  96. ↑ www.kasteleninnederland.nl Nederhorst / De Horst. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  97. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 196
  98. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 144
  99. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 146
  100. ↑ De Franse generaal Condé liet bij de net nieuwe Doorslagsluis uit 1671 een fort, een schans, aanleggen ter bescherming van Utrecht. Maar de effectieve werking van de Oude Hollandse Waterlinie tijdens het Rampjaar kon ermee gesaboteerd worden door via de Doorslagsluis water te laten weglopen uit het ondergelopen gebied tussen Jutphaas en IJsselstein in de jaren 1672-1674. Tot eind 1673 waren hier Franse soldaten gelegerd. www.pen.nl De Doorslagsluis in Jutphaas, 6 januari 2013. Geraadpleegd op 14 november 2020.
  101. ↑ Isaac Sorious nam een ets van deze schans op in zijn serie over de verwoestingen door de Fransen in 1672, met titel De schans aen Iutfaes, 1672 - 1676, Rijksmuseum. Deze ets wordt door het Rijksmuseum beschreven als De schans bij Jutphaas, verwoest door de Fransen in 1672.
  102. ↑ De Doorslagsluis zelf is een gemeentelijk monument. www.nieuwegein.nl Gemeentelijke monumenten Nieuwegein. Geraadpleegd op 14 november 2020.
  103. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 114
  104. ↑ www.absolutefacts.nl Ruud van Capelleveen: Kasteel Poederoijen. Kasteel in Gelderland., zonder jaar. Geraadpleegd op 10 november 2020.
  105. ↑ mijngelderland.nl Ben Boersema: Kasteel Poederoyen Van verdedigingsburcht naar woonkasteel. Geraadpleegd op 21 november 2020.
  106. ↑ Jas 2013, p. 105, 521
  107. ↑ Jas 2013 p. 105
  108. ↑ kasteleninnederland.nl Kasteel van Wageningen. Geraadpleegd op 3 november 2020.
  109. ↑ mijngelderland.nl Ben Boersema: Kasteel Wageningen Strategisch stadskasteel . Geraadpleegd op 21 november 2020.
  110. ↑ Jorien Jas (eindredacteur), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 474-477.
  111. ↑ www.routeyou.com Kasteel Zuilichem. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  112. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137
  113. ↑ Gespaard omdat het het hoofdkwartier van de Franse commandant was of omdat er steekpenningen betaald werden. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 82
  114. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 55-56
  115. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 110: "Omdat het slot in 1672 eigendom van een Deens edelman was geworden, werd het door de troepen van Louvois ontzien."
  116. ↑ mijngelderland.nl Kasteel Engelenburg bij Herwijnen. Geraadpleegd op 4 november 2020.
  117. ↑ www.absolutefacts.com Ruud van Capelleveen: Schenkenschans in 1672, z.j., historischnieuwsblad.nl Luc Panhuysen: Historisch Nieuwsblad 3/2006. Het rampjaar 1672. Op alles leek het woord ‘verraad’ van toepassing, 2006. en mijngelderland.nl Marieke Muilwijk: Tachtigjarige Oorlog: Schenkenschans. De Waal als barrière - Strijd aan de Waal 3, z.j. Geraadpleegd op 16 november 2020.
  118. ↑ www.kasteleninutrecht.eu Zuilenstein. Geraadpleegd op 16 november 2020. Citaat: "Dan volgt het rampjaar 1672, maar Zuilenstein blijft gespaard voor de vernielingen van de Fransen, doordat stadhouder Willem III er zich persoonlijk mee bemoeide".
  119. ↑ binnenstebuiten.kro-ncrv.nl Ted van Hooff: Geschiedenis en innovatie op landgoed Zuylestein. Geraadpleegd op 6 november 2020.
  120. ↑ Te Nesse op Kastelen in Utrecht. Geraadpleegd op 14 november 2020.
  121. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 143
  122. ↑ Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 184
  123. ↑ Kasteel Loenersloot werd gespaard omdat de kasteelheer katholiek was. Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 172
  124. ↑ Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 43
  125. ↑ www.slotzuylen.nl Geschiedenis van Slot Zuylen. Geraadpleegd op 9 november 2020. "Door goede contacten bleef het gespaard in het rampjaar 1672, toen menig ander kasteel door de Fransen werd verwoest."
  126. ↑ Blankenberg en Taselaar 1983, p. 157
  127. ↑ books.google.nl Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam, en de ongehoorde wreedtheden, die de Fransen aldaer gepleeght hebben; met een memorie van den koning van Vranckrijck door Brabant en Vlaanderen. Geraadpleegd op 18 november 2020.
  128. ↑ dspace.library.uu.nl Utrecht University Repository , full text scan. Geraadpleegd op 18 november 2020.
  129. ↑ www.rijksmuseum.nl Titelprent voor: Journael, of dagelijcksch Verhael van de handel der Franschen in de Steden van Uytrecht en Woerden, serdert hun koomst daer binnen, tot aan hun Vertrek, 1674, Romeyn de Hooghe (attributed to), 1672 - 1674 RP-P-OB-77.206. Geraadpleegd op 18 november 2020.
Wikipedia
Meer afbeeldingen over dit onderwerp vindt u in Categorie Isaac Sorious op Wikimedia Commons
Wikipedia
Meer afbeeldingen over dit onderwerp vindt u in Categorie Advis Fidelle Aux Veritables Hollandois op Wikimedia Commons
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.