Quenya/I-stammen

Uit Wikibooks

Substantieven op -ë met meervoud op -er[bewerken]

Deze groep bevat slechts vier substantieven: mallë "straat", rotsë "pijp", tyávë "smaak", tyellë "helling". Ze hebben alle een t-duaal, u-dualen zijn niet mogelijk.


De verbuiging is als volgt (we gebruiken mallë "straat"):

enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief mallë maller mallet malleli
genitief mallëo malleron malleto mallelion
possessief malleva mallíva malletwa mallelíva
datief mallen mallín mallent mallelin
ablatief mallello mallellon(r) mallelto mallelillo(n)(r)
allatief mallenna mallennar mallenta mallelinna(r)
locatief mallessë mallessen malletsë mallelisse(n)
instrumentalis mallenen mallínen mallenten mallelínen
respectief malles mallís malletes mallelis


Substantieven op -ë zonder I-stam[bewerken]

De substantieven zoals aurë "dag" behouden deze –ë in alle naamvallen van het enkelvoud en in de ablatief, allatief en locatief van het meervoud. In de andere naamvallen van het meervoud verandert deze –ë in een –i (we gebruiken aurë "dag"):

enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief aurë auri auret aureli
genitief aurëo aurion aureto aurelion
possessief aureva auríva auretwa aurelíva
datief auren aurín aurent aurelin
ablatief aurello aurellon(r) aurelto aurelillo(n)(r)
allatief aurenna aurennar aurenta aurelinna(r)
locatief auressë auressen auretsë aurelisse(n)
instrumentalis aurenen aurínen aurenten aurelínen
respectief aures aurís auretes aurelis


De u-dualen uit deze groep worden als volgt verbogen (we gebruiken tanwë "toestel"):

Nom. tanweu, Poss. tanweuva, Dat. tanweun,
Abl. tanweullo, All. tanweunna, Loc. tanweussë, Instr. tanweunen, Resp. tanweus.

Merk op: de genitief duaal wordt altijd met het t-duaal gevormd: tanweto.


Substantieven op -ë met een I-stam[bewerken]

De substantieven hebben een –i in alle gevallen behalve de nominatief enkelvoud (we gebruiken porë, pori- "meel"):

enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief porë porir porit porili
genitief porio poriron porito porilion
possessief poriva poríva poritwa porilíva
datief porin porín porint porilin
ablatief porillo porillon(r) porilto porilillo(n)(r)
allatief porinna porinnar porinta porilinna(r)
locatief porissë porissen poritsë porilisse(n)
instrumentalis porinen porínen porinten porilínen
respectief poris porís porites porilis


De u-dualen uit deze groep worden als volgt verbogen (we gebruiken lohtë "bloesem"):

Nom. lohtiu, Gen. lohtiuo, Poss. lohtiuva, Dat. lohtiun,
Abl. lohtiullo, All. lohtiunna, Loc. lohtiussë, Instr. lohtiunen, Resp. lohtius.


Enkele I-stammen hebben een volledig onregelmatige nominatief enkelvoud, in alle andere naamvallen volgen ze de verbuiging van lohtë:

lapattë, lapatsi- "konijn"
mahtë, maxi- "greep"
ohtë, oxi- "ei"
suhtë, suxi- "hars"


Enkele opmerkingen:

  • Het substantief ethë "speer" kan zowel als I-stam als zonder I-stam verbogen worden.
  • Het substantief lingwë "vis" heeft een alternatieve nominatief enkelvoud linwë. Alle andere naamvallen worden gevormd met de stam lingwi-.
  • De adjectieven op –ë behoren eveneens tot de I-stammen, maar dit is enkel merkbaar als het adjectief een naamvalsuitgang krijgt (zie Quenya/Verbogen adjectieven).


Substantieven op -i[bewerken]

Dit zijn voornamelijk vrouwelijke personen of dieren (we gebruiken lopsi "merrie"):

enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief lopsi lopsir lopsit lopsili
genitief lopsio lopsiron lopsito lopsilion
possessief lopsiva lopsíva lopsitwa lopsilíva
datief lopsin lopsín lopsint lopsilin
ablatief lopsillo lopsillon(r) lopsilto lopsilillo(n)(r)
allatief lopsinna lopsinnar lopsinta lopsilinna(r)
locatief lopsissë lopsissen lopsitsë lopsilisse(n)
instrumentalis lopsinen lopsínen lopsinten lopsilínen
respectief lopsis lopsís lopsites lopsilis


De u-dualen uit deze groep worden als volgt verbogen (we gebruiken tári "koningin"):

Nom. táriu, Gen. táriuo, Poss. táriuva, Dat. táriun,
Abl. táriullo, All. táriunna, Loc. táriussë, Instr. táriunen, Resp. tárius.


Substantieven op -[bewerken]

Deze hebben alle t-dualen, een u-duaal is niet mogelijk (we gebruiken tië "weg"):

enkelvoud meervoud duaal part. meerv.
nominatief tië tier tiet tiéli
genitief tiéo tiéron tiéto tielion
possessief tiéva tíva tietwa tielíva
datief tien tín tient tiélin
ablatief tiello tiellon(r) tielto tielillo(n)(r)
allatief tienna tiennar tienta tielinna(r)
locatief tiessë tiessen tietsë tielisse(n)
instrumentalis tiénen tínen tienten tielínen
respectief ties tís tiétes tiélis



>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/I-stammen

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.