Nederlandse jazz/1960 - heden
1960 - heden[bewerken]
Na 1960 werd de belangstelling voor jazz minder, omdat de popmuziek toen steeds meer opkwam. Jazzmusici moesten in het buitenland hun heil gaan zoeken. Onder moderne musici ontstond stilaan wrevel over het gebrek aan kansen in de Nederlandse muziekwereld, met name over de door de overheid gevoerde subsidiepolitiek die geïmproviseerde muziek leek te weren uit het programma-aanbod op de radio en in concertzalen. Met het overlijden van John Coltrane in 1967 als boegbeeld van de avant-garde in jazz leek de ontwikkeling van de jazz ook een tijd te stagneren, al was free jazz-frontman Ornette Coleman eind jaren 60 wel in België voor het opnemen van zijn album Broken shadows.
In Nederland bleven enkele jazzmusici echter niet bij de pakken neerzitten: pianist Misha Mengelberg, drummer Han Bennink en rietblazer Willem Breuker richtten in 1967 de Instant Composers Pool|ICP op. Het was een vereniging die de belangen van improviserende muzikanten beoogde te verdedigen. Tot haar activiteiten behoorde het opzetten van een infrastructuur van groepen, ensembles en orkesten, het produceren en verspreiden van platen en in het algemeen het promoten van jazz als kunstvorm. De jazz uit deze periode, de platen van het label ICP Records, werd door de jazzrecensent Kevin Whitehead in het Amerikaanse jazzmagazine Downbeat omschreven als "Jazz met een eigen Nederlands accent."
De al eerder genoemde Willem Breuker speelde voor hij zich ging bezighouden met ICP bij de freejazz-formatie Free Jazz Inc., ging dan bij 'Orkest De Volharding' spelen en later, in 1976, was hij met zijn Willem Breuker Kollektief te zien op de eerste Klap op de Vuurpijl, een vijfdaags festival waar onder meer ook Hans Dulfer optrad. Het festival presenteert sindsdien op Oudejaar niet uitsluitend geïmproviseerde maar ook gecomponeerde muziek. Een typisch Breuker-album is als een patchwork van verschillende stijlen, met swing, smartlappen en stukjes circusmuziek die door elkaar verweven zijn. Het 'Kollektief' zou later, in de jaren 80, een aantal tournees ondernemen in onder meer de V.S. en Canada.
Een mijlpaal in de ontwikkeling van jazz in Nederland was de opening van het Bimhuis in Amsterdam in 1974. Het werd zo goed als de thuishaven voor de BIM, de Beroepsvereniging voor Improviserende Musici (opgericht in 1971). Tussen 1987 en 199] werden hier de October Meetings georganiseerd met heel wat belangrijke buitenlandse muzikanten uit de Verenigde Staten en Europa. Een ander belangrijk centrum voor de jazz werd Groningen, waar jaarlijks 'jazzmarathons' plaatsvinden.
Jazzmusici die in het buitenland erkenning kregen waren onder meer tenorsaxofonist Hans Dulfer (die ook in Japan veel succes kreeg), de zangeres Denise Jannah die in 1991 haar debuut maakte op het North Sea Jazz Festival en een contract aangeboden kreeg bij het prestigieuze Blue Note platenlabel. Een internationaal bekend ensemble is het de Cubop City Big Band onder leiding van Luca van Merwijk die met veel succes tournees maakte in de V.S. In het rijtje bekende jazzpersoonlijkheden mag zeker componist en pianist Michiel Borstlap niet ontbreken. Zijn composities worden door grootheden als pianist Herbie Hancock en saxofonist Wayne Shorter gespeeld. Mogelijk het bekendste jazzkoppel uit de Nederlandse jazzgeschiedenis werd gevormd door pianist Pim Jacobs en Europe's First Lady of Jazz, zangeres Rita Reys. Rita Reys nam tientallen albums op en is nog steeds een graag geziene gast op het North Sea Jazz Festival. Rita Reys' nieuwe studioalbum ‘Young at Heart’ verscheen op 23 april 2010, met nooit eerder opgenomen nummers zoals ‘Young at Heart’ en ‘I Remember You’. Reys wordt daar op begeleid door het Ruud Jacobs Kwartet, met als gastmuzikanten Scott Hamilton op tenorsaxofoon en Thijs van Leer op hammondorgel. Een andere vaste gast op het North Sea Jazz Festival is Candy Dulfer, de dochter van Hans Dulfer, die internationale bekendheid geniet als een van Nederlands meest 'funky' saxofonisten.
Andere bekende moderne jazzmusici zijn saxofonist Ab Baars, drummer Han Bennink, zangeres Greetje Bijma, bebop-pianist Rein de Graaff, pianist Guus Janssen, altsaxofonist Paul van Kemenade, contrabassist en pianist Niko Langenhuijsen, de trombonisten Willem van Manen en Wolter Wierbos, bebop-altsaxofonist Piet Noordijk, bandleider Herman de Wit en altsaxofonist Benjamin Herman, bandleider van New Cool Collective.