Gothic novel/Inspiratiebronnen
Veel van de vroegste invloeden kwamen dus niet uit de literatuur maar uit de architectuur. Deze vorm van beleving van 'gothic' was uiteraard voorbehouden aan de rijken. Lezen daarentegen was in de 18e eeuw een sterk opkomend tijdverdrijf, zeker voor de vrouwen uit de middenklasse die, hoewel ze op andere gebieden werden gediscrimineerd, toch vaak geletterd waren. In de beeldende kunsten reageerden kunstenaars als Goya en William Blake op het strenge neoclassicisme. In hun werken overheerst de verbeelding. Zij beeldden de demonen, angsten en verschrikkingen uit die op de loer liggen als de mens het rationele te zeer benadrukt. De associaties met de uitgebeelde wereld van de gothic novel liggen voor de hand.
Shakespeare was ook een inspiratiebron voor de gothic literatuur. De openingsscène in Hamlet bijvoorbeeld, met soldaten die op de burcht angstig de komst van een geest afwachten, of de dood van Romeo en Julia in de duistere gewelven van het familiegraf, of Macbeths ontmoeting met de heksen op de hei. Shakespeare toont zich een meester 'avant la lettre' van het gothic taalidioom. In diezelfde Romeo en Julia spreekt de jonge Julia deze woorden als ze protesteert tegen de voorbereidselen die haar vader treft om haar tegen haar zin met Paris te laten trouwen:
| « ... breng me liever naar de slangen, keten me aan woeste beren; Of verstop me 's nachts in een knekelhuis, begraven onder ratelende beenderen van doden, tussen rottend vlees en vergeelde schedels; Of breng me naar een versgegraven graf en verberg me onder een dodemanskleed... » |
Een andere bron waar de gothic literatuur inspiratie uit putte was de 18e eeuwse 'Kerkhofschool van poëzie' (Graveyard school of Poetry), die melancholische gedichten leverde over de dood met meestal een kerkhof als achtergrond. Een voorbeeld ervan is Night Thoughts (1742) van Edward Young, geïllustreerd door William Blake:
| « Stilte en Duisternis! Plechtige Zusters! Tweelingen Van de oude nacht... Sta me bij: Ik zal U danken in het graf- Het graf, uw koninkrijk: daar zal dit lichaam vallen Als offer voor uw akelige heiligdom: Maar wie zijn jullie? » |
Ook Robert Blairs The Grave (1743) bevat evocaties van de dood, wat het tot een van de populairste gedichten van zijn tijd maakte:
| « Drievoudig welkome Dood Die na menig bloedige voetstap Ons naar ons Huis leidt, en ons veilig Naar de langgewenste kust brengt... » |