Bronsgieten voor beeldhouwers/Wat is brons

Brons is een legering van koper en tin (ca. 10 tot 30%), de legering heeft een groen-gele kleur. Door corrosie ontstaat een groene oxide-laag.

Eigenschappen en toepassingen

Brons is door de toevoeging van tin harder en minder buigzaam dan koper en heeft een kleinere buigsterkte, het heeft een grote dichtheid waardoor het in de bouw en constructie weinig toepassingen heeft, wel kan het makkelijk gegoten worden.

Tin heeft ongeveer dezelfde gunstige werking op koper als arseen, maar er zijn nog een paar andere voordelen.

• Het beperkt het krimpen van het gietsel bij afkoeling.
• Het verlaagt het smeltpunt (toevoeging van 5% tin verlegt het smeltpunt van 1083°C naar 1050°C, toevoeging van 15% tin verlaagt het smeltpunt naar 960°C).
• Het verhoogt de hardheid (koper heeft een hardheid van 50 op de schaal van Brinell indien gegoten en van 128 indien gedreven; brons met een toevoeging van 10% tin, heeft een hardheidsfactor van 90 indien gegoten en van 228 indien gedreven).
• Het verhoogt de vloeibaarheid van gesmolten koper, waardoor bij het gieten allerlei details in de mal beter gevuld kunnen worden en het eindproduct van veel betere kwaliteit is.

Situering

De periode in de geschiedenis waarin de mensheid op grote(re) schaal gebruik maakte van voorwerpen gemaakt van brons, heet traditioneel de bronstijd. Brons is het eerste metaal (op enkele eerdere voorwerpen van koper uit het neolithicum na) dat in de lage landen door de mens werd gebruikt, ter vervanging van steen in het paleolithicum. Het is een taai en corrosiebestendig materiaal, dat zich goed leent voor bewerking. Een bronzen oppervlak krijgt na een zekere tijd een groen patina.

Bronzen voorwerpen, van heel kleine tot heel grote, worden gegoten volgens de bronsgiettechniek. Kerkklokken zijn (net als vele standbeelden) vrijwel altijd van brons. Kerkklokken hebben in verhouding met ander gegoten bronzen voorwerpen (10%) een hoger percentage aan tin (20%).

Brons wordt soms verward met messing, vooral wanneer het materiaal verweerd is. Nieuwe bronzen objecten zijn gemakkelijker te onderscheiden aan de kleur. Messing is wat geel van kleur en brons is meer rood/roze van kleur.

Trivia

• Traditioneel is brons het derde eremetaal: iemand die in een wedstrijd een derde plaats behaalt krijgt een bronzen medaille uitgereikt.
• In de taal wordt brons ook gebruik als aanduiding voor "waardevol" en/of "duurzaam", zoals een bronzen huwelijk en een bronzen jubileum.