Aquaristiek/Zoetwater - inrichting

Bij de inrichting van een aquarium moet rekening gehouden worden met een aantal specifieke eisen. Algemeen gesteld is het voor het houden van soorten van belang de milieufactoren in het water binnen de ecologische grenzen van die soort te houden. Alleen daarom al kunnen niet alle soorten gecombineerd worden in hetzelfde aquarium. Er zijn diverse soorten die weinig specifieke eisen stellen en daarom ook geschikt zijn voor beginners.

Beglazing

Een aquarium dient bovenaan open te zijn, mogelijk afsluitbaar met een deksel, en is verder waterdicht. Om een aquarium waterdicht te maken is het belangrijk het glas of plexiglas met waterbestendige afkitdichting te sluiten. Dit materiaal moet geschikt zijn voor aquaria. Gewone badkamerafdichting is waterdicht, maar kan giftige stoffen afgeven eenmaal het aquarium gevuld is met water.

Omdat het wateroppervlak instaat voor de voornaamste zuurstofvoorziening, moet het wateroppervlak zo groot mogelijk zijn.

Een kom is ongeschikt om er levende dieren in te houden, omdat er geen filter en verwarmer in past, en het volume te klein is.

Water

Een aquarium bevat uiteraard water. Dit is meestal gewoon zoet water, maar er zijn ook aquariums met zout water. Het water in het aquarium is normaal kraanwater met toevoegingen of gerijpt water. Het water moet een speciaal pH (zuurgraat)hebben en dGH (de hardheid). Verhoogt zuurte graat kunt u bereiken door teakhout toe te voegen aan het aquarium, nadeel is dat het water wat gelig word . Hoelang het nodig is voordat u vissen toe kan voegen is verschillend .Kijk goed bij de vissen naar welk pH graden en welke dGH graden ze nodig hebben. Als je het water getest hebt en het is goed kunnen er een paar vissen in. . Het belangrijkste is al u net een aquarium heeft op gestart om niet te veel vissen in een keer in het aquarium te doen omdat de water waardes dan drastisch kunnen veranderen( en de vissen ziek worden en in de meeste gevallen doodgaan. Dit door een verhoogde waarde van nitriet en ammoniak (plas en poep). In een goed lopend aquarium breken de actieve bacteriën de ammoniak en nitriet af in nitraat en dit is onschadelijk voor de vissen en word opgenomen door planten en water verversingen . Daarom is het aan teraden om elke week 2x10% water te verschonen in de eerste 4 weken en daarna 1x per week 20-25% water te verversen

Maar zoutwater aquariums zijn weer heel anders dan zoetwater aquariums deze hebbben niet alleen zout water nodig maar ook toevoegingen om de juiste waardes te behalen voor bvb koraal / anemonen . Het is niet aan te raden voor beginners! Hierbij moet het water iedere keer ververst worden met aangemaakt osmose water(gedemineraliseerd water) met toegevoegd zeezout. Er moet geregeld water worden ververst , dit hangt af van de bezetting van aquarium. Doorgaans is dit 10% per week of om de week.

Zuurstof

Zuurstof in een aquarium is belangrijk. In principe bevat elk aquarium voldoende zuurstof zonder dat er kunstmatige hulpmiddelen nodig zijn.

De mechanismen die in de handel verkrijgbaar zijn hebben niet als doel een zuurstoftekort op te vangen. Toch is het nuttig om het gebruik van twee veel verkochte hulpmiddelen toe te lichten:

Luchtpomp

Laat luchtbelletjes door het water gaan. Dit zorgt voor extra zuurstoftoevoer en beweging van het water. Het is aan te raden dit enkel in bakken zonder planten te gebruiken, omdat het de co₂ uit het waterdrijft, en dat is een belangrijke voedingsstof voor planten. Het is wel handig om steeds een luchtpomp in de buurt te houden, zodat je het snel kan installeren mocht er ooit een zuurstoftekort ontstaan.

Zuurstofsteentjes

Is de groep zuurstof-elementen, gaande van ronde, vierkante of langwerpige voorwerpen, verbonden aan een kunststof slangetje, die door middel van een elektrisch pompje lucht door het slangetje naar het steentje perst om een "gordijn" van luchtbelletjes in het aquarium te zien opstijgen. De zuurstofgenererende functie van deze luchtbelletjes is erg gering. Het belangrijkste voordeel voor het gebruik ervan is de watercirculatie, die ze als gevolg hebben.

Het is de watercirculatie, met name de oppervlaktecirculatie, die belangrijk is voor de opname van zuurstof in het water. Omdat er veel geschikter methodes zijn om een goede oppervlaktecirculatie te genereren (met name door een gerichte verdeling van de uitstroom van de filterpomp, al dan niet in combinatie met circulatiepompen die vooral in zee-aquaria essentieel zijn), zijn de zuurstofelementjes in het hedendaagse aquarium uiterst zeldzaam.

Oxydator

Dit is een toestel dat door toevoeging van een chemisch product zuurstof in het aquarium genereert. Hoewel er van zuurstoftekort zelden of nooit sprake is in een normaal aquarium, heeft de toevoeging van zuurstof wel degelijk een gunstig resultaat op de plantengroei in zoetwateraquaria. Liefhebbers van de zogeheten "hollandse aquaria" (een generieke term voor zoetwateraquaria die dicht beplant zijn en doorgaans bijzonder mooi ingericht zijn) gebruiken al eens een oxydator als hulpmiddel. Het gebruik ervan is eerder zeldzaam. Daartegenover is de toevoeging van kooldioxide (CO2) ter bevordering van de plantengroei de meest gebruikte, en dus de meest gangbare methode van "natuurlijke bemesting", van zoetwater-plantbakken én van zeewater-rifaquaria.

Circulatiepompen

Zeewater-aquaria hebben een veel grotere behoefte aan zuurstof dan zoetwaterbakken. Daarom is het gangbaar meerdere zeer krachtige circulatiepompen te voorzien. Deze circulatiepompen zorgen niet alleen voor de eerder genoemde oppervlaktecirculatie (en dus zuurstofopname aan het wateroppervlak), maar de stroming die ze genereren is levensnoodzakelijk voor het houden van de meeste koraalsoorten. Naast stroming hebben koralen vooral (krachtig) licht nodig om in symbiose met hun zoöxanthellen te kunnen (over)leven in een aquarium.

Belichting

Een voldoende hoeveelheid licht is nodig, enerzijds voor de plantengroei en ten behoeve van de aanwezige dieren, anderzijds voor decoratieve doeleinden. Belicht is een aquarium veel attractiever.

Men zou een aquarium kunnen verlichten door dit voor een raam te plaatsen. Dat heeft evenwel het belangrijke nadeel dat het aquarium al snel begroeit met algen en niet meer transparant wordt. Met name in de beginjaren van de aquariumhouderij -toen kunstlicht nog onbetaalbaar was- was dit de enige optie voor de amateur aquariumliefhebber.

Kunstlicht

Daarom is kunstlicht de geijkte methode om een aquarium te verlichten.

TL-verlichting

De meest gangbare aquariumverlichting wordt met TL-lampen voorzien. TL-lampen hebben niet alleen een excellente lichtproductie, ze zijn ook betaalbaar en ze zijn in een breed spectrum van natuurgetrouwe kleuren verkrijgbaar. Zeeaquaria, waar het blauwe spectrum de natuurlijke basis is, hebben een totaal andere lichtbehoefte dan zoetwateraquaria.

HQI-verlichting

HQI-verlichting maakt diepe (rif)aquaria mogelijk

Een modernere verlichtingsmethode is het gebruik van hoge druk kwikdamplampen of HQI-lampen. Daar waar TL-lampen het licht gelijk verdelen, hebben HQI-lampen de eigenschap dat ze de breking van de waterrimpels op een zon-getrouwe manier weergeven in het aquarium. Bovendien zijn ze door hun kleine afmeting en hoge lichtproductie, esthetischer en benaderen zij veel meer de natuurlijke lichtkracht dan een TL-lampgroep dat ooit zou kunnen. HQI lampen hebben echter als nadeel hun hoge prijs.

Hoeveelheid licht

Hoeveel kunstlicht en hoe lang belichten, is de veel gestelde vraag van beginnende en gevorderde aquariumliefhebbers.

De lichtbehoefte van een aquarium staat rechtstreeks in verhouding tot de inhoud ervan. Samengevat is niet zozeer de belichtingsduur, maar wel de lichtintensiteit van belang:

• Zoetwateraquaria met veel planten hebben behoefte aan veel licht. Dat is de reden waarom deze bakken doorgaans niet hoger zijn dan 50 cm (de diepte die een TL-lamp kan bereiken). Het is gangbaar deze bakken met minstens 1 TL-lamp per 10 cm bakbreedte te voorzien. Een typisch "hollands aquarium" heeft een hoge plantdichtheid en bevat tot 3 lampen per 10 cm bakbreedte.
• Zoetwateraquaria met vooral vissen hebben weinig licht nodig. Tropische vissen schuwen (overdadig) licht. Pas daarom uw verlichting aan in functie van de sfeer die u bij voorkeur zo natuurgetrouw mogelijk weergeeft.
• Zoutwateraquaria hebben van nature uit een veel hogere behoefte aan licht. De meeste populaties van zoutwateraquaria komen uit de pal tegen het wateroppervlak levende koraalriffen en zijn per definitie gewend aan en zelfs afhankelijk van een sterke lichtintensiteit. Hou er rekening mee dat vissen die geen schuilmogelijkheden hebben, doodgaan van de stress.
• Rifaquaria hebben niet alleen een hoge lichtbehoefte, licht is een voorwaarde van hun bestaan. De meeste lagere dieren leven in symbiose met zoöxanthellen. Meer informatie vindt u onder koraal en koraalrif.

Overmatige belichting heeft meestal algengroei als gevolg. De logische eerste stap bij algengroei is de verlichtingsintensiteit (en niet de duur!) te verkleinen. Algengroei heeft evenwel veel stimuli, waarvan licht er maar één is. In de context van algengroei en licht gaan we dus uit van optimale aquariumomstandigheden, met name een optimale zuurtegraad, hardheid en zoutgehalte in functie van het vissenbestand, een zuivere aquariumbodem en regelmatig ververst aquariumwater.

De verlichtingsduur dient bij voorkeur zo natuurgetrouw mogelijk te zijn: 10 tot 12 uur per dag is gangbaar. Vermits de meeste aquaria tropische vissen bevatten, dient rekening gehouden te worden met de kortere zon-uren per dag dan in ons noordelijk halfrond.

Het is verstandig om een schakelklok mechanisme te gebruiken waarmee het licht in fasen aan- en uitgeschakeld wordt. Dit bevordert de regelmaat in het aquarium en beperkt de stress van de vissen.

Verwarming

Afhankelijk van het soort aquariumdieren in de tank, is het soms nodig om de temperatuur van het water te kunnen regelen. Met een verwarmingselement kunnen warmwatervissen in een juiste omgevingstemperatuur gehouden. Koudwatervissen hebben voldoende aan water op kamertemperatuur.

(meer info te schrijven door mensen met verstand van zaken)

Bodembedekking

Er is speciaal grind te koop, maar ook andere materialen als turf kunnen worden gebruikt als bodembedekker. Voor de groei van sommige soorten waterplanten is een speciale voedingsbodem gewenst. Je kan kiezen tussen een bodemverwarming of een staafverwarming.

Waterplanten

het aquarium krijgt de juiste atmosfeer met voldoende beplanting. Daarbij zijn planten niet alleen decoratief, ze vormen ook een belangrijk element in de biologische afbraak van de schadelijke stoffen en als zuurstofproducent. ook dienen ze als schuilmogenlijkheden voor de vissen.

Broed-elementen

Voor de voortplanting hebben sommige soorten vissen behoefte aan rotsen, planten, holen en dergelijke om hun eitjes af te zetten of om de visjes te baren.

Decoratieve elementen

Omdat een aquarium wordt vooral voor het aanzicht gehouden. Decoratieve elementen zijn daarom in veel dierenspeciaalzaken te vinden. Wil je zelf elementen toevoegen, zorg er dan vooral voor dat er geen schadelijke stoffen kunnen vrijkomen in het water, zoals verf, schoonmaakmiddelen enzoverder. Uiteraard dient het decoratieve element waterbestendig te zijn, schoon te maken zijn en veilig voor de dieren en planten in het aquarium.

Reiniging

Het water van het aquarium raakt geleidelijk aan bevuild door de uitwerpselen van vissen of andere aanwezige dieren, door restafval van voedsel, door afval van waterplanten en door algvorming. Deze bevuiling zet zich vervolgens vast op de wanden van het aquarium.
Om estethische en hygiënische redenen dienen water en beglazing gereinigd te worden.

Waterzuivering

Verversen

De minst gecompliceerde manier om het aquarium van proper water te voorzien, is door het totaal of gedeeltelijk verversen van het water.

• Leeg het aquarium nooit helemaal,dit is slecht voor de vissen, en het bacterieleven, ververs maximaal 20 procent van het water. en was grondig de wanden, technische apparatuur en decoratieve elementen. Let er wel op dit niet met detergent (schoonmaakmiddelen) te doen. Restjes die achterblijven, zullen immers toxisch zijn voor de dieren in het aquarium.
• Vul het aquarium met zuiver leidingwater en controleer of het water de juiste parameters heeft (hardheid, zuurtegraad, ...)
• Laat het aquarium op kamertemperatuur komen (indien het een onverwarmd aquarium betreft)
• Vul een klein plastic zakje (bv. een boterhamzakje) met een weinig vuil aquariumwater en breng de aquariumdieren in dit zakje. Knoop het zakje dicht met een hoeveelheid lucht en leg het zakje met de dieren in het vernieuwde aquariumwater. Op deze manier zal de temperatuur van beide waters geleidelijk aan identiek worden.
• Na een kwartier tot half uur kunnen de zakjes leeggemaakt worden in het propere aquarium.

Zuiveren

Waterfilter

Een pomp met een filter, om het water schoon te houden. Er zijn twee soorten filters:

• • een biologisch filter bevat bacteriën die de afvalstoffen afbreken
  • een mechanisch filter werkt als een zeef dat zwevende vaste-stofdeeltjes uit het water filtert.

Filtersysteem schema:

1. Water wordt aangezogen door een buis
2. Mechanische filter
3. Aktieve koolfilter
4. Biologische filter (hier draaiend)
5. Water vloeit gezuiverd terug in de tank

Wandzuivering

Organismen

Sommige onderwaterdieren kunnen zich voeden met de algen die zich afzetten op de wanden. Ze helpen hierdoor het aquarium te reinigen. Enkele voorbeelden zijn:

algen etende vissen zoals otticinclinus spec, plecostomus sp.,... andere dieren: appelslakken,

Mechanisch

Wanneer de wanden van het aquarium vuil worden door o.a. afzetting van algen, kunnen de ruiten eenvoudig gereinigd worden met een schuursponsje. Om te vermijden dat de hele tank leeggemaakt moet worden of dat je met de armen in het water moet om te schuren, zijn er sponsjes op de markt met sterke magneten.
Eén sponsje met magneet wordt aan de binnenzijde van het glas gehangen, het andere magneetsponsje aan de buitenzijde. Nu hoef je enkel met het magneetsponsje aan de buitenzijde van het aquarium te bewegen om het sponsje in de tank net hetzelfde te laten doen.

(Let op!! gebruik nooit de schuurzijde van het schuursponsje ivm KRASSEN!!)