Wat is wijsbegeerte?/Wat is wijsbegeerte?

Wat is wijsbegeerte?

Filosofie is begonnen en bouwt vandaag nog steeds voort op "de verwondering". Stilstaan bij hoe het leven en de wereld in mekaar zit, wat we hier eigenlijk doen, hoe we ons leven moeten opbouwen,... De oudste filosofen stelden zichzelf deze en hoewel een aantal van die vragen nu (deels) beantwoord zijn door de exacte wetenschappen, blijven veel vragen vandaag nog steeds voer voor filosofen. Het is dan nuttig om ons te kunnen beroepen op wat filosofen voor ons hebben gezegd. Het niet zo gemakkelijk om een definitie van filosofie te geven. Immanuel Kant, volgens velen één van de grootste filosofen aller tijden, heeft toch een poging gedaan en kwam tot de volgende vier kernvragen waarmee de filosofie zich bezighoudt:

• Wat kan ik weten?

In de loop van de geschiedenis van de Westerse wijsbegeerte is er zeer veel geschreven over wat de mens al dan niet kan weten. Volgens sommigen is het subject zelf een onoverkomelijke grens en kan ware kennis niet bereikt worden. Volgens sommigen misleiden de zintuigen ons, terwijl volgens anderen de zintuiglijke ervaring de eigenlijke werkelijkheid weergeeft zoals hij effectief is.

• Wat moet ik doen?

Het domein van de ethiek.

• Wat mag ik hopen?
• Wat is de mens?

Het filosofische aan deze vragen is dat het "restvragen" zijn; het zijn vragen die men niet (enkel) met de wetenschappelijke methode kan beantwoorden. Dat wil niet zeggen dat men voor bepaalde vragen geen beroep kan doen op de wetenschappen, maar een eenduidig antwoord is er niet. Een voorbeeld om dit te illustreren: het bewustzijn is een filosofisch concept, maar dit wil niet zeggen dat een filosoof geen beroep kan doen op de neurologie en de psychologie om zijn antwoord te zoeken. De neurologie en de psychologie zullen geen kant en klaar antwoord bieden, maar zij zullen wel inspiratie bieden om een antwoord te formuleren.

Wat is het nut van wijsbegeerte?

Elke student filosofie krijgt de vraag: "wat kan je daarmee doen?" te horen. Die vraagt komt voort uit een sterke focus op het nut, meer specifiek het economisch nut (lees: perspectief op werk), van een studie. Ook door de opkomst van de wetenschappen wordt vaak getwijfeld aan het nut van de wijsbegeerte, of zoals Stephen Hawking het formuleerde: "Philosophy is dead." Filosofen zouden achterlopen op de moderne ontwikkelingen van de wetenschap. Toch heeft de studie van de wijsbegeerte en de moraalwetenschappen wel degelijk zin.

Wijsbegeerte als antwoord op vragen waarop de wetenschap geen antwoord kan bieden

Een aantal voorbeeldvragen waarop de wetenschap geen eenduidig antwoord kan geven:

• Hoe geef ik mijn leven zin? Hierop bestaat geen eenduidig wetenschappelijk antwoord, terwijl de vraag naar zingeving wel voor zeer veel mensen als relevant wordt ervaren. Je kan je als filosoof natuurlijk wel baseren op de psychologie en meer specifiek onderzoek dat uitwijst wat ons gelukkig maakt en elementen hiervan gebruiken om een antwoord te formuleren op deze oeroude filosofische vraag.
• In welke omstandigheden zijn abortus en euthanasie verantwoord en hoe reguleren we dit?
• Wat zijn de voor- en nadelen van het transhumanisme? Is het wenselijk dat de mens zichzelf overstijgt?