Quenya/Stamvormen: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1: | Regel 1: | ||
Stamvormen zijn eigenlijk overblijfselen van Oud-Elfs. Zo was het originele Oud-Elfse woord voor "vloer" eigenlijk '''''talam'''''. Maar omdat de letter '''m''' niet langer toegestaan is op het einde van een Quenya woord (zie [[Quenya/Fonologie]]), evolueerde dit woord naar '''talan''' met '''talam'''- als stamvorm. |
|||
{{Weg}} |
|||
Alle substantieven met een u-duaal die tot een van de categorieën op deze pagina behoren, gebruiken de stamvorm in het duaal maar verder zijn ze regelmatig (we gebruiken '''toron''', '''torn'''- "broer"): |
|||
::Nom. '''tornu''', Gen. '''tornuo''', Poss. '''tornuva''', Dat. '''tornun''', |
|||
::Abl. '''tornullo''', All. '''tornunna''', Loc. '''tornussë''', Instr. '''tornunen''', Resp. '''tornus'''. |
|||
De onregelmatige stamvormen kan je op een afzonderlijke pagina terugvinden: |
|||
[[Quenya/Speciale stamvormen]]. |
|||
== '''d'''/'''t'''-stammen == |
|||
De eerste groep eindigt op –'''n''', –'''r''' of –'''l'''. Hun stamvormen worden gevormd door een extra –'''d'''–. |
|||
De tweede groep eindigt op –'''n''', –'''r''' of –'''s''' ze voegen -'''t''' bij om tot de stamvorm te komen. |
|||
De pagina [[Quenya/Substantieven: d/t-stammen]] bevat een overzicht van alle gekende substantieven in deze categorie. |
|||
De adjectieven op –'''n''' behoren waarschijnlijk ook tot de '''d'''-stammen (PE 14 pg. 77): |
|||
::'''i hwarindi''' "de scheven" |
|||
::'''hwarindi neri''' "scheve mannen" |
|||
Als ze gebruikt worden als laatste verbogen woord (zie [[Quenya/Verbogen adjectieven]]), dan krijgen ze de klinkers –'''e'''– of –'''i'''– tussen de stam en de uitgang: |
|||
::'''harma furindessë''' "in een verborgen schat" |
|||
::'''urur úrindinen''' "met gloeiende vuren" |
|||
De verbuiging van de '''d'''- en '''t'''-stammen is regelmatig behalve in de possessief enkelvoud. Deze naamval maakt gebruik van de nominatief enkelvoud en de uitgang –'''wa''' (alle substantieven in deze categorie hebben u-dualen): |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>fion</td> |
|||
<td>fiondi</td> |
|||
<td>fiondu</td> |
|||
<td>fiondeli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>fiondo</td> |
|||
<td>fiondion</td> |
|||
<td>fionduo</td> |
|||
<td>fiondelion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>fionwa</u></td> |
|||
<td>fiondiva</td> |
|||
<td>fionduva</td> |
|||
<td>fiondelíva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>fionden</td> |
|||
<td>fiondin</td> |
|||
<td>fiondun</td> |
|||
<td>fiondelin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>fiondello</td> |
|||
<td>fiondillon(r)</td> |
|||
<td>fiondullo</td> |
|||
<td>fiondelillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>fiondenna</td> |
|||
<td>fiondinnar</td> |
|||
<td>fiondunna</td> |
|||
<td>fiondelinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td>fiondessë</td> |
|||
<td>fiondissen</td> |
|||
<td>fiondussë</td> |
|||
<td>fiondelisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td>fiondenen</td> |
|||
<td>fiondinen</td> |
|||
<td>fiondunen</td> |
|||
<td>fiondelínen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>fiondes</td> |
|||
<td>fiondis</td> |
|||
<td>fiondus</td> |
|||
<td>fiondelis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
==Samengetrokken stammen== |
|||
Een andere groep verliest de klinker van de tweede lettergreep. De stamvorm is daarom een samengetrokken vorm van de nominatief. |
|||
Volgende substantieven behoren tot deze groep: |
|||
::'''coron''', '''corn'''- "bal" |
|||
::'''feren''', '''fern'''- "beuk" |
|||
::'''haran''', '''harn'''- "leider" |
|||
::'''huan''', '''hún'''- "hond" |
|||
::'''laman''', '''lamn'''- "dier (viervoeter)" |
|||
::'''soron''', '''sorn'''- "arend" |
|||
::'''toron''', '''torn'''- "broer" |
|||
Nogal wat naamvallen gebruiken echter de nominatief in plaats van de stamvorm om deze naamvallen te vormen. Ook in het partitief meervoud vertrekken we van de nominatief: |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>haran</td> |
|||
<td>harni</td> |
|||
<td>harnet</td> |
|||
<td>haralli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>harno</td> |
|||
<td>harnion</td> |
|||
<td><u>haranto</u></td> |
|||
<td>harallion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>haranwa</u></td> |
|||
<td>harniva</td> |
|||
<td>harnetwa</td> |
|||
<td>haralliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>harnen</td> |
|||
<td>harnin</td> |
|||
<td>harnent</td> |
|||
<td>harallin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td><u>harallo</u></td> |
|||
<td>harnillon(r)</td> |
|||
<td>harelto</td> |
|||
<td>harallillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td><u>haranna</u></td> |
|||
<td>harninnar</td> |
|||
<td>harnenta</td> |
|||
<td>harallinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td><u>harandë</u></td> |
|||
<td>harnissen</td> |
|||
<td>harnetsë</td> |
|||
<td>harallisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td><u>harannen</u></td> |
|||
<td>harninen</td> |
|||
<td>harnenten</td> |
|||
<td>harallinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>harnes</td> |
|||
<td>harnis</td> |
|||
<td>harnetes</td> |
|||
<td>harallis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
Er is in deze categorie een tweede groep waar de klinker + '''n''' in de nominatief beide verdwenen zijn: |
|||
::'''calmar''', '''calmarn'''- "lichtkind" |
|||
::'''halatir''', '''halatirn'''- "ijsvogel" |
|||
::'''mëar''', '''mëarn'''- "etter" |
|||
::'''pur''', '''purn'''- "(kunstmatig) vuur" |
|||
::'''tavar''', '''tavarn'''- "natuurgeest" |
|||
en ook |
|||
::'''seler''', '''sell'''- "zus" |
|||
In het enkelvoud zijn er slechts twee uitzonderingen: |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>seler</td> |
|||
<td>selli</td> |
|||
<td>sellet</td> |
|||
<td>selli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>sello</td> |
|||
<td>sellion</td> |
|||
<td><u>selerto</u></td> |
|||
<td>sellion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>selerwa</u></td> |
|||
<td>selliva</td> |
|||
<td>selletwa</td> |
|||
<td>selliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>sellen</td> |
|||
<td>sellin</td> |
|||
<td>sellent</td> |
|||
<td>sellin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>sellello</td> |
|||
<td>sellillon(r)</td> |
|||
<td>sellelto</td> |
|||
<td>sellillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>sellenna</td> |
|||
<td>sellinnar</td> |
|||
<td>sellenta</td> |
|||
<td>sellinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td>sellessë</td> |
|||
<td>sellissen</td> |
|||
<td>selletsë</td> |
|||
<td>sellisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td><u>selernen</u></td> |
|||
<td>sellinen</td> |
|||
<td>sellenten</td> |
|||
<td>sellinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>selles</td> |
|||
<td>sellis</td> |
|||
<td>selletes</td> |
|||
<td>sellis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
==Verdubbelde stammen== |
|||
Er zijn buiten deze ook substantieven op -'''t''' die een verdubbelde stam hebben, maar deze kan je vinden op de pagina [[Quenya/Speciale stamvormen]]. |
|||
===verdubbelde stammen op '''ss'''=== |
|||
Een aantal woorden verdubbelen de eind-'''s''': |
|||
::'''calas''', '''calass'''- "koper" |
|||
::'''coimas''', '''coimass'''- "lembas" ^ |
|||
::'''eques''', '''equess'''- "uitspraak" |
|||
::'''falas''', '''falass'''- "kust" |
|||
::'''indis''', '''indiss'''- "bruid" |
|||
::'''inwilis''', '''inwiliss'''- "fee" |
|||
::'''is''', '''iss'''- "lichte sneeuw" |
|||
::'''itis''', '''itiss'''- "insectenbeet" |
|||
::'''lis''', '''liss'''- "honing" |
|||
::'''nes''', '''ness'''- "weide" |
|||
::'''niquis''', '''niquiss'''- "rijm, ijsaanslag" |
|||
::'''nís''', '''niss'''- "vrouw" ^^ |
|||
::'''oinalis''', '''oinaliss'''- "zalf" |
|||
::'''olos''', '''oloss'''- "sneeuw" ^^^ |
|||
::'''sintilis''', '''sintiliss'''- "schittering (van een kristal)" |
|||
::'''tiris''', '''tiriss'''- "wacht" |
|||
::'''tolos''', '''toloss'''- "wrat, pukkel" |
|||
::'''tyos''', '''tyoss'''- "hoest" |
|||
De eigennaam '''Tulcas''' behoort ook tot deze groep. |
|||
<small> |
|||
^ '''coimas''' heeft ook de stemvorm '''coimast'''-. |
|||
</small> |
|||
<small> |
|||
^^ De lange '''í''' wordt kort voor dubbele medeklinkers. |
|||
</small> |
|||
<small> |
|||
^^^ Dit woord heeft ook '''olossë''' als nominatief. Het mag niet verward worden met '''olos''' "droom" dit woord heeft een onregelmatige stamvorm (see [[Quenya/Speciale stamvormen]]). |
|||
</small> |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>falas</td> |
|||
<td>falassi</td> |
|||
<td>falasset</td> |
|||
<td>falasseli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>falasso</td> |
|||
<td>falassion</td> |
|||
<td><u>falasto</u></td> |
|||
<td>falasselion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td>falasseva</td> |
|||
<td>falassiva</td> |
|||
<td>falassetwa</td> |
|||
<td>falasselíva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>falassen</td> |
|||
<td>falassin</td> |
|||
<td>falassent</td> |
|||
<td>falasselin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>falassello</td> |
|||
<td>falassillon(r)</td> |
|||
<td>falasselto</td> |
|||
<td>falasselillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>falassenna</td> |
|||
<td>falassinnar</td> |
|||
<td>falassenta</td> |
|||
<td>falasselinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td><u>falassë</u></td> |
|||
<td><u>falassen</u></td> |
|||
<td>falassetsë</td> |
|||
<td>falasselisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td>falassenen</td> |
|||
<td>falassinen</td> |
|||
<td>falssenten</td> |
|||
<td>falasselínen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>falasses</td> |
|||
<td>falassis</td> |
|||
<td>falassetes</td> |
|||
<td>falasselis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
Het woord '''solor''' "branding" heeft als stamvorm '''soloss'''- en volgt eveneens deze verbuiging behalve de possessief enkelvoud '''solorwa'''. |
|||
===verdubbelde stammen op '''ll'''/'''nn'''=== |
|||
Eind-'''l''' en -'''n''' kunnen ook verdubbeld worden: |
|||
::'''amil''', '''amill'''- "moeder" |
|||
::'''aranel''', '''aranell'''- "prinses" |
|||
::'''horinel''', '''horinell'''- "dennennaald" |
|||
::'''miril''', '''mirill'''- "juweel" |
|||
::'''riel''', '''riell'''- "bloemenmeisje" |
|||
::'''sil''', '''sill'''- "maan" |
|||
::'''tol''', '''toll'''- "eiland" ^ |
|||
::'''ailin''', '''ailinn'''- "meer" |
|||
::'''cailen''', '''cailenn'''- "keel" |
|||
::'''calimban''', '''calimbann'''- "barbaarse landen" |
|||
::'''campin''', '''campinn'''- "heup" |
|||
::'''colman''', '''colmann'''- "toppunt" |
|||
::'''elwen''', '''elwenn'''- "hart" |
|||
::'''helin''', '''helinn'''- "viooltje" |
|||
::'''irin''', '''irinn'''- "dorp" |
|||
::'''irmin''', '''irminn'''- "bewoonde wereld" |
|||
::'''latúcen''', '''latúcenn'''- "tin" |
|||
::'''licin''', '''licinn'''- "hoorn" |
|||
::'''mindon''', '''mindonn'''- "torentje" |
|||
::'''olwen''', '''olwenn'''- "tak, staf" |
|||
::'''onin''', '''oninn'''- "aambeeld" |
|||
::'''pequen''', '''pequenn'''- "kam" |
|||
::'''tamin''', '''taminn'''- "hoogoven" |
|||
::'''túrin''', '''túrinn'''- "provincie" |
|||
::'''wilin''', '''wilinn'''- "vogel" |
|||
De eigennaam '''Silmaril''' behoort ook tot deze categorie. |
|||
<small> |
|||
^ De naamvallen van '''tol''' worden gevormd door –'''o'''– tussen de stam en de uitgang te plaatsen (zie [[Quenya/Speciale stamvormen]]). |
|||
</small> |
|||
De uitzonderlijke naamvallen zijn: possessief enkelvoud, allatief of ablatief enkelvoud en meervoud, en alle naamvallen van het partitief meervoud. |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>amil</td> |
|||
<td>amilli</td> |
|||
<td>amillet</td> |
|||
<td>amilli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>amillo</td> |
|||
<td>amillion</td> |
|||
<td><u>amilto</u></td> |
|||
<td>amillion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>amilwa</u></td> |
|||
<td>amilliva</td> |
|||
<td>amilletwa</td> |
|||
<td>amilliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>amillen</td> |
|||
<td>amillin</td> |
|||
<td>amillent</td> |
|||
<td>amillin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td><u>amillo</u></td> |
|||
<td><u>amillon(r)</u></td> |
|||
<td>amillelto</td> |
|||
<td>amillillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>amillenna</td> |
|||
<td>amillinnar</td> |
|||
<td>amillenta</td> |
|||
<td>amillinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td>amillessë</td> |
|||
<td>amillissen</td> |
|||
<td>amilletsë</td> |
|||
<td>amillisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td>amillenen</td> |
|||
<td>amillinen</td> |
|||
<td>amillenten</td> |
|||
<td>amillinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>amilles</td> |
|||
<td>amillis</td> |
|||
<td>amilletes</td> |
|||
<td>amillis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>olwen</td> |
|||
<td>olwenni</td> |
|||
<td>olwennet</td> |
|||
<td>olwelli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>olwenno</td> |
|||
<td>olwennion</td> |
|||
<td><u>olwento</u></td> |
|||
<td>olwellion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>olwenwa</u></td> |
|||
<td>olwenniva</td> |
|||
<td>olwennetwa</td> |
|||
<td>olwelliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>olwennen</td> |
|||
<td>olwennin</td> |
|||
<td>olwennent</td> |
|||
<td>olwellin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>olwennello</td> |
|||
<td>olwennillon(r)</td> |
|||
<td>olwennelto</td> |
|||
<td>olwellillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td><u>olwenna</u></td> |
|||
<td><u>olwennar</u></td> |
|||
<td>olwennenta</td> |
|||
<td>olwellinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td>olwennessë</td> |
|||
<td>olwennissen</td> |
|||
<td>olwennetsë</td> |
|||
<td>olwellisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td>olwennenen</td> |
|||
<td>olwenninen</td> |
|||
<td>olwennenten</td> |
|||
<td>olwellinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>olwennes</td> |
|||
<td>olwennis</td> |
|||
<td>olwennetes</td> |
|||
<td>olwellis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
===verdubbelde stammen op '''rr'''=== |
|||
::'''condor''', '''condorr'''- "krijger" |
|||
::'''hostar''', '''hostarr'''- "stam" |
|||
::'''indor''', '''indorr'''- "bruidegom" |
|||
::'''lamandar''', '''lamandarr'''- "veehouder" |
|||
::'''lar''', '''larr'''- "plaats, streek" |
|||
::'''maquar''', '''maquarr'''- "(menselijke) kaak" |
|||
::'''milnar''', '''milnarr'''- "akker" |
|||
::'''neldor''', '''neldorr'''- "beuk" |
|||
Ze worden als volgt verbogen: |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>lar</td> |
|||
<td>larri</td> |
|||
<td>larret</td> |
|||
<td>lalli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>larro</td> |
|||
<td>larrion</td> |
|||
<td><u>larto</u></td> |
|||
<td>lallion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>larwa</u></td> |
|||
<td>larriva</td> |
|||
<td>larretwa</td> |
|||
<td>lalliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>larren</td> |
|||
<td>larrin</td> |
|||
<td>larrent</td> |
|||
<td>lallin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>larrello</td> |
|||
<td>larrillon(r)</td> |
|||
<td>larrelto</td> |
|||
<td>lallillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>larrenna</td> |
|||
<td>larrennar</td> |
|||
<td>larrenta</td> |
|||
<td>lallinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td>larressë</td> |
|||
<td>larrissen</td> |
|||
<td>larretsë</td> |
|||
<td>lallisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td>larrenen</td> |
|||
<td>larrinen</td> |
|||
<td>larrenten</td> |
|||
<td>lallinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>larres</td> |
|||
<td>larris</td> |
|||
<td>larretes</td> |
|||
<td>lallis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
=='''m'''-stammen== |
|||
Zoals verteld in de inleiding van deze pagina is de letter '''m''' niet langer toegelaten op het einden van een woord en verandert in een '''n''' in de nominatief: |
|||
::'''artan''', '''artam'''- "hamer" |
|||
::'''ilin''', '''ilim'''- "melk" |
|||
::'''men''', '''mem'''- "bek" |
|||
::'''quin''', '''quim'''- "wijfje (van dieren)" |
|||
::'''ran''', '''ram'''- "geluid" |
|||
::'''talan''', '''talam'''- "vloer" |
|||
Deze woorden hebben een uitzonderlijke locatief, instrumentalis en partitief meervoud: |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>men</td> |
|||
<td>memi</td> |
|||
<td>memet</td> |
|||
<td>melli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>memo</td> |
|||
<td>memion</td> |
|||
<td><u>mento</u></td> |
|||
<td>mellion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td>memeva</td> |
|||
<td>memiva</td> |
|||
<td>memetwa</td> |
|||
<td>melliva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>memen</td> |
|||
<td>memin</td> |
|||
<td>mement</td> |
|||
<td>mellin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>memello</td> |
|||
<td>memillon(r)</td> |
|||
<td>memelto</td> |
|||
<td>mellillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>memenna</td> |
|||
<td>meminnar</td> |
|||
<td>mementa</td> |
|||
<td>mellinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td><u>mendë</u></td> |
|||
<td>memissen</td> |
|||
<td>memetsë</td> |
|||
<td>mellisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td><u>memnen</u></td> |
|||
<td>meminen</td> |
|||
<td>mementen</td> |
|||
<td>mellinen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>memes</td> |
|||
<td>memis</td> |
|||
<td>memetes</td> |
|||
<td>mellis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
De woorden met stamvorm op -'''ng''' gedragen zich net als deze woorden: |
|||
::'''falaswin''', '''falaswing'''- "golftop" |
|||
::'''fen''', '''feng'''- "riet" |
|||
Enkel in de locatief ('''fendë''') en het partitief meervoud ('''felli''') wijken ze af. |
|||
Maar de instrumentalis is regelmatig: '''fengenen'''. |
|||
=='''c'''-stammen== |
|||
Vier woorden eindigden oorspronkelijk op -'''c''', deze letter is niet meer toegelaten op het einde van een woord: |
|||
::'''filit''', '''filic'''- "vogeltje" |
|||
::'''nelet''', '''nelc'''- "tand" |
|||
::'''oryat''', '''oryac'''- "das (dier)" |
|||
::'''quesset''', '''quessec'''- "kussen" |
|||
<table border="1" cellpadding = "5"> |
|||
<tr> |
|||
<th> </th> |
|||
<th width="90px">enkelvoud</th> |
|||
<th width="90px">meervoud</th> |
|||
<th width="90px">duaal</th> |
|||
<th width="90px">part. meerv.</th> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>nominatief</b></td> |
|||
<td>filit</td> |
|||
<td>filici</td> |
|||
<td>filicu</td> |
|||
<td>filiceli</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>genitief</b></td> |
|||
<td>filico</td> |
|||
<td>filicion</td> |
|||
<td>filicuo</td> |
|||
<td>filicelion</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>possessief</b></td> |
|||
<td><u>filiqua</u></td> |
|||
<td>filiciva</td> |
|||
<td>filicuva</td> |
|||
<td>filicelíva</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>datief</b></td> |
|||
<td>filicen</td> |
|||
<td>filicin</td> |
|||
<td>filicun</td> |
|||
<td>filicelin</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>ablatief</b></td> |
|||
<td>filicello</td> |
|||
<td>filicillon(r)</td> |
|||
<td>filicullo</td> |
|||
<td>filicelillo(n)(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>allatief</b></td> |
|||
<td>filicenna</td> |
|||
<td>filicinnar</td> |
|||
<td>filicunna</td> |
|||
<td>filicelinna(r)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>locatief</b></td> |
|||
<td><u>filixë</u></td> |
|||
<td>filicissen</td> |
|||
<td>filicussë</td> |
|||
<td>filicelisse(n)</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>instrumentalis</b></td> |
|||
<td><u>filincen</u></td> |
|||
<td>filicinen</td> |
|||
<td>filicunen</td> |
|||
<td>filicelínen</td> |
|||
</tr> |
|||
<tr> |
|||
<td><b>respectief</b></td> |
|||
<td>filices</td> |
|||
<td>filicis</td> |
|||
<td>filicus</td> |
|||
<td>filicelis</td> |
|||
</tr> |
|||
</table> |
|||
De locatief van '''nelet''' is '''neletsë''', maar verder wordt het verbogen als de andere drie woorden. |
|||
---- |
|||
>> [[Quenya]] >> [[Quenya/Substantieven]] >> [[Quenya/Stamvormen]] |
|||
[[Category:Quenya]] |
Versie van 6 nov 2006 20:12
Stamvormen zijn eigenlijk overblijfselen van Oud-Elfs. Zo was het originele Oud-Elfse woord voor "vloer" eigenlijk talam. Maar omdat de letter m niet langer toegestaan is op het einde van een Quenya woord (zie Quenya/Fonologie), evolueerde dit woord naar talan met talam- als stamvorm.
Alle substantieven met een u-duaal die tot een van de categorieën op deze pagina behoren, gebruiken de stamvorm in het duaal maar verder zijn ze regelmatig (we gebruiken toron, torn- "broer"):
- Nom. tornu, Gen. tornuo, Poss. tornuva, Dat. tornun,
- Abl. tornullo, All. tornunna, Loc. tornussë, Instr. tornunen, Resp. tornus.
De onregelmatige stamvormen kan je op een afzonderlijke pagina terugvinden:
Quenya/Speciale stamvormen.
d/t-stammen
De eerste groep eindigt op –n, –r of –l. Hun stamvormen worden gevormd door een extra –d–.
De tweede groep eindigt op –n, –r of –s ze voegen -t bij om tot de stamvorm te komen.
De pagina Quenya/Substantieven: d/t-stammen bevat een overzicht van alle gekende substantieven in deze categorie.
De adjectieven op –n behoren waarschijnlijk ook tot de d-stammen (PE 14 pg. 77):
- i hwarindi "de scheven"
- hwarindi neri "scheve mannen"
Als ze gebruikt worden als laatste verbogen woord (zie Quenya/Verbogen adjectieven), dan krijgen ze de klinkers –e– of –i– tussen de stam en de uitgang:
- harma furindessë "in een verborgen schat"
- urur úrindinen "met gloeiende vuren"
De verbuiging van de d- en t-stammen is regelmatig behalve in de possessief enkelvoud. Deze naamval maakt gebruik van de nominatief enkelvoud en de uitgang –wa (alle substantieven in deze categorie hebben u-dualen):
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | fion | fiondi | fiondu | fiondeli |
genitief | fiondo | fiondion | fionduo | fiondelion |
possessief | fionwa | fiondiva | fionduva | fiondelíva |
datief | fionden | fiondin | fiondun | fiondelin |
ablatief | fiondello | fiondillon(r) | fiondullo | fiondelillo(n)(r) |
allatief | fiondenna | fiondinnar | fiondunna | fiondelinna(r) |
locatief | fiondessë | fiondissen | fiondussë | fiondelisse(n) |
instrumentalis | fiondenen | fiondinen | fiondunen | fiondelínen |
respectief | fiondes | fiondis | fiondus | fiondelis |
Samengetrokken stammen
Een andere groep verliest de klinker van de tweede lettergreep. De stamvorm is daarom een samengetrokken vorm van de nominatief.
Volgende substantieven behoren tot deze groep:
- coron, corn- "bal"
- feren, fern- "beuk"
- haran, harn- "leider"
- huan, hún- "hond"
- laman, lamn- "dier (viervoeter)"
- soron, sorn- "arend"
- toron, torn- "broer"
Nogal wat naamvallen gebruiken echter de nominatief in plaats van de stamvorm om deze naamvallen te vormen. Ook in het partitief meervoud vertrekken we van de nominatief:
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | haran | harni | harnet | haralli |
genitief | harno | harnion | haranto | harallion |
possessief | haranwa | harniva | harnetwa | haralliva |
datief | harnen | harnin | harnent | harallin |
ablatief | harallo | harnillon(r) | harelto | harallillo(n)(r) |
allatief | haranna | harninnar | harnenta | harallinna(r) |
locatief | harandë | harnissen | harnetsë | harallisse(n) |
instrumentalis | harannen | harninen | harnenten | harallinen |
respectief | harnes | harnis | harnetes | harallis |
Er is in deze categorie een tweede groep waar de klinker + n in de nominatief beide verdwenen zijn:
- calmar, calmarn- "lichtkind"
- halatir, halatirn- "ijsvogel"
- mëar, mëarn- "etter"
- pur, purn- "(kunstmatig) vuur"
- tavar, tavarn- "natuurgeest"
en ook
- seler, sell- "zus"
In het enkelvoud zijn er slechts twee uitzonderingen:
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | seler | selli | sellet | selli |
genitief | sello | sellion | selerto | sellion |
possessief | selerwa | selliva | selletwa | selliva |
datief | sellen | sellin | sellent | sellin |
ablatief | sellello | sellillon(r) | sellelto | sellillo(n)(r) |
allatief | sellenna | sellinnar | sellenta | sellinna(r) |
locatief | sellessë | sellissen | selletsë | sellisse(n) |
instrumentalis | selernen | sellinen | sellenten | sellinen |
respectief | selles | sellis | selletes | sellis |
Verdubbelde stammen
Er zijn buiten deze ook substantieven op -t die een verdubbelde stam hebben, maar deze kan je vinden op de pagina Quenya/Speciale stamvormen.
verdubbelde stammen op ss
Een aantal woorden verdubbelen de eind-s:
- calas, calass- "koper"
- coimas, coimass- "lembas" ^
- eques, equess- "uitspraak"
- falas, falass- "kust"
- indis, indiss- "bruid"
- inwilis, inwiliss- "fee"
- is, iss- "lichte sneeuw"
- itis, itiss- "insectenbeet"
- lis, liss- "honing"
- nes, ness- "weide"
- niquis, niquiss- "rijm, ijsaanslag"
- nís, niss- "vrouw" ^^
- oinalis, oinaliss- "zalf"
- olos, oloss- "sneeuw" ^^^
- sintilis, sintiliss- "schittering (van een kristal)"
- tiris, tiriss- "wacht"
- tolos, toloss- "wrat, pukkel"
- tyos, tyoss- "hoest"
De eigennaam Tulcas behoort ook tot deze groep.
^ coimas heeft ook de stemvorm coimast-.
^^ De lange í wordt kort voor dubbele medeklinkers.
^^^ Dit woord heeft ook olossë als nominatief. Het mag niet verward worden met olos "droom" dit woord heeft een onregelmatige stamvorm (see Quenya/Speciale stamvormen).
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | falas | falassi | falasset | falasseli |
genitief | falasso | falassion | falasto | falasselion |
possessief | falasseva | falassiva | falassetwa | falasselíva |
datief | falassen | falassin | falassent | falasselin |
ablatief | falassello | falassillon(r) | falasselto | falasselillo(n)(r) |
allatief | falassenna | falassinnar | falassenta | falasselinna(r) |
locatief | falassë | falassen | falassetsë | falasselisse(n) |
instrumentalis | falassenen | falassinen | falssenten | falasselínen |
respectief | falasses | falassis | falassetes | falasselis |
Het woord solor "branding" heeft als stamvorm soloss- en volgt eveneens deze verbuiging behalve de possessief enkelvoud solorwa.
verdubbelde stammen op ll/nn
Eind-l en -n kunnen ook verdubbeld worden:
- amil, amill- "moeder"
- aranel, aranell- "prinses"
- horinel, horinell- "dennennaald"
- miril, mirill- "juweel"
- riel, riell- "bloemenmeisje"
- sil, sill- "maan"
- tol, toll- "eiland" ^
- ailin, ailinn- "meer"
- cailen, cailenn- "keel"
- calimban, calimbann- "barbaarse landen"
- campin, campinn- "heup"
- colman, colmann- "toppunt"
- elwen, elwenn- "hart"
- helin, helinn- "viooltje"
- irin, irinn- "dorp"
- irmin, irminn- "bewoonde wereld"
- latúcen, latúcenn- "tin"
- licin, licinn- "hoorn"
- mindon, mindonn- "torentje"
- olwen, olwenn- "tak, staf"
- onin, oninn- "aambeeld"
- pequen, pequenn- "kam"
- tamin, taminn- "hoogoven"
- túrin, túrinn- "provincie"
- wilin, wilinn- "vogel"
De eigennaam Silmaril behoort ook tot deze categorie.
^ De naamvallen van tol worden gevormd door –o– tussen de stam en de uitgang te plaatsen (zie Quenya/Speciale stamvormen).
De uitzonderlijke naamvallen zijn: possessief enkelvoud, allatief of ablatief enkelvoud en meervoud, en alle naamvallen van het partitief meervoud.
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | amil | amilli | amillet | amilli |
genitief | amillo | amillion | amilto | amillion |
possessief | amilwa | amilliva | amilletwa | amilliva |
datief | amillen | amillin | amillent | amillin |
ablatief | amillo | amillon(r) | amillelto | amillillo(n)(r) |
allatief | amillenna | amillinnar | amillenta | amillinna(r) |
locatief | amillessë | amillissen | amilletsë | amillisse(n) |
instrumentalis | amillenen | amillinen | amillenten | amillinen |
respectief | amilles | amillis | amilletes | amillis |
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | olwen | olwenni | olwennet | olwelli |
genitief | olwenno | olwennion | olwento | olwellion |
possessief | olwenwa | olwenniva | olwennetwa | olwelliva |
datief | olwennen | olwennin | olwennent | olwellin |
ablatief | olwennello | olwennillon(r) | olwennelto | olwellillo(n)(r) |
allatief | olwenna | olwennar | olwennenta | olwellinna(r) |
locatief | olwennessë | olwennissen | olwennetsë | olwellisse(n) |
instrumentalis | olwennenen | olwenninen | olwennenten | olwellinen |
respectief | olwennes | olwennis | olwennetes | olwellis |
verdubbelde stammen op rr
- condor, condorr- "krijger"
- hostar, hostarr- "stam"
- indor, indorr- "bruidegom"
- lamandar, lamandarr- "veehouder"
- lar, larr- "plaats, streek"
- maquar, maquarr- "(menselijke) kaak"
- milnar, milnarr- "akker"
- neldor, neldorr- "beuk"
Ze worden als volgt verbogen:
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | lar | larri | larret | lalli |
genitief | larro | larrion | larto | lallion |
possessief | larwa | larriva | larretwa | lalliva |
datief | larren | larrin | larrent | lallin |
ablatief | larrello | larrillon(r) | larrelto | lallillo(n)(r) |
allatief | larrenna | larrennar | larrenta | lallinna(r) |
locatief | larressë | larrissen | larretsë | lallisse(n) |
instrumentalis | larrenen | larrinen | larrenten | lallinen |
respectief | larres | larris | larretes | lallis |
m-stammen
Zoals verteld in de inleiding van deze pagina is de letter m niet langer toegelaten op het einden van een woord en verandert in een n in de nominatief:
- artan, artam- "hamer"
- ilin, ilim- "melk"
- men, mem- "bek"
- quin, quim- "wijfje (van dieren)"
- ran, ram- "geluid"
- talan, talam- "vloer"
Deze woorden hebben een uitzonderlijke locatief, instrumentalis en partitief meervoud:
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | men | memi | memet | melli |
genitief | memo | memion | mento | mellion |
possessief | memeva | memiva | memetwa | melliva |
datief | memen | memin | mement | mellin |
ablatief | memello | memillon(r) | memelto | mellillo(n)(r) |
allatief | memenna | meminnar | mementa | mellinna(r) |
locatief | mendë | memissen | memetsë | mellisse(n) |
instrumentalis | memnen | meminen | mementen | mellinen |
respectief | memes | memis | memetes | mellis |
De woorden met stamvorm op -ng gedragen zich net als deze woorden:
- falaswin, falaswing- "golftop"
- fen, feng- "riet"
Enkel in de locatief (fendë) en het partitief meervoud (felli) wijken ze af. Maar de instrumentalis is regelmatig: fengenen.
c-stammen
Vier woorden eindigden oorspronkelijk op -c, deze letter is niet meer toegelaten op het einde van een woord:
- filit, filic- "vogeltje"
- nelet, nelc- "tand"
- oryat, oryac- "das (dier)"
- quesset, quessec- "kussen"
enkelvoud | meervoud | duaal | part. meerv. | |
---|---|---|---|---|
nominatief | filit | filici | filicu | filiceli |
genitief | filico | filicion | filicuo | filicelion |
possessief | filiqua | filiciva | filicuva | filicelíva |
datief | filicen | filicin | filicun | filicelin |
ablatief | filicello | filicillon(r) | filicullo | filicelillo(n)(r) |
allatief | filicenna | filicinnar | filicunna | filicelinna(r) |
locatief | filixë | filicissen | filicussë | filicelisse(n) |
instrumentalis | filincen | filicinen | filicunen | filicelínen |
respectief | filices | filicis | filicus | filicelis |
De locatief van nelet is neletsë, maar verder wordt het verbogen als de andere drie woorden.
>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Stamvormen