Quenya/Datief: verschil tussen versies

Uit Wikibooks
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dirk math (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Dirk math (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
{{Weg}}
==Gebruik==

We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):
::'''i nér anta i parma <u>i eldan</u>''' "de man geeft het boek aan de elf"


De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:
::'''i nér anta <u>i eldan</u> i parma''' "de man geeft de elf het boek"
::'''<u>i eldan</u> i nér anta i parma''' "aan de elf geeft de man het boek"
::'''i nér <u>i eldan</u> anta i parma'''


Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:
::'''i vendi liltar <u>i aranen</u>''' "de meisjes dansen voor de koning"


Het werkwoord '''apsen'''- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:
::'''i aran apsenë <u>i neren</u>''' "de koning pardonneert de man"
(dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).


Het substantief na het voorzetsel '''rá''' "namens" staat in de datief:
::'''i orco tullë rá <u>Sauronden</u>''' "de ork kwam namens Sauron"



===Onpersoonlijke werkwoorden===

De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:
::'''<u>i seldon</u> óla aiwion''' "de jongen droomt over vogels"

(zie ook: [[Quenya/Speciale werkwoorden]])




==Vorming==

We bekijken elk getal afzonderlijk:



===Enkelvoud===

De basisuitgang is -'''n''' na klinkers en -'''en''' na medeklinkers.

Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:
::'''aran''' "koning" &rarr; '''aranen'''
::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárin'''
::'''vendë''' "meisje" &rarr; '''venden'''


Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:
::'''nís''' "vrouw" &rarr; '''nissen''' (stamvorm ''niss-'')
::'''curo''' "uitvinding" &rarr; '''curun''' (stamvorm ''curu-'')
::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lómin''' (stamvorm ''lómi-'')



===Meervoud===

De uitgang is -'''in''':
::'''macil''' "zwaard" &rarr; '''macilin'''
::'''elda''' "elf" &rarr; '''eldain'''
(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -'''a''', -'''o''' or -'''u''').


Uitzonderingen:
* woorden op -'''ë''' laten -'''ë''' vallen en krijgen -'''ín''' als uitgang:
::'''lassë''' "blad" &rarr; '''lassín'''
* woorden op -'''ië''' laten -'''ië''' vallen en krijgen -'''ín''' als uitgang:
::'''mornië''' "duisternis" &rarr; '''mornín'''
* woorden op -'''i''' (of met een stamvorm op -'''i''') krijgen ook -'''ín''':
::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárín'''
::'''lómë''' "nacht" &rarr; '''lómín'''



===Duaal===

Het duaal is regelmatig:
* u-dualen krijgen -'''n''':
::'''aldu''' "een paar bomen" &rarr; '''aldun''' (nom.enk.: alda)
* bij t-dualen wordt de eind-'''t''' vervangen door -'''nt''':
::'''ciryat''' "een paar schepen" &rarr; '''ciryant''' (nom.enk.: cirya)
::'''aranet''' "een paar koningen" &rarr; '''aranent''' (nom.enk.: aran)
(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).



===Partitief meervoud===

We voegen altijd -'''n''' toe aan de nominatief partitief meervoud:
::'''ciryali''' "enkele schepen" &rarr; '''ciryalin''' (nom.enk.: cirya)



----

>> [[Quenya]] >> [[Quenya/Substantieven]] >> [[Quenya/Datief]]

[[Category:Quenya]]

Versie van 4 nov 2006 00:59

   Deze pagina is genomineerd voor verwijdering

Een of meer medewerkers vindt/vinden dat deze pagina in deze vorm niet (meer) past binnen Wikibooks. De pagina is daarom aangedragen op de verwijderlijst.
Hier is mogelijk ook een meer gedetailleerde reden voor verwijderingsnominatie te vinden.
Na plaatsing op de verwijderlijst blijft deze pagina een maand staan, zodat eventuele bezwaren ingebracht kunnen worden. Als je deze pagina zodanig kunt verbeteren dat daarmee de redenen voor verwijdering komen te vervallen, aarzel dan vooral niet en verbeter het! Vergeet niet om dit op de genoemde lijst te vermelden.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.