Afrikaans/Klankveranderingen in het Afrikaans: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1: | Regel 1: | ||
Bij het ontstaan van het Afrikaans hebben zich een aantal klankverschuivingen voorgedaan. Verder is de spelling meer radicaal aangepast aan de uitspraak. |
Bij het ontstaan van het Afrikaans hebben zich een aantal klankverschuivingen voorgedaan. Verder is de spelling meer radicaal aangepast aan de uitspraak. |
||
==y== |
|||
De digraaf "ij" wordt in het Afrikaans als y geschreven: |
|||
:bye -- bijen |
|||
:yster -- ijzer |
|||
Waar Nederlands y gebruikt is dit gewoonlijk i in het Afrikaans of soms een j indien het een halfklinker betreft |
|||
:siaan -- cyaan |
|||
:jogurt -- yoghurt |
|||
==z== |
==z== |
||
De /z/ klank is vrijwel geheel verdwenen en ook in de schrijfwijze vervangen door een "s": |
De /z/ klank is vrijwel geheel verdwenen en ook in de schrijfwijze vervangen door een "s": |
||
:Suid-Afrika - Zuid-Afrika |
:Suid-Afrika -- Zuid-Afrika |
||
:swart - zwart |
:swart -- zwart |
||
:beset - bezet(ten) |
:beset -- bezet(ten) |
||
==v/f- => w == |
==v/f- => w == |
||
In gevallen waarbij het Nederlands een -v- of ook -ff- tussen twee klinkers heeft krijgt het Afrikaans vaak -w- of -ww- |
In gevallen waarbij het Nederlands een -v- of ook -ff- tussen twee klinkers heeft krijgt het Afrikaans vaak -w- of -ww- |
||
:graaf - grawe (edelman) |
:graaf -- grawe (edelman) |
||
:graaf - gegrawe (werkwoord graven) |
:graaf -- gegrawe (werkwoord graven) |
||
:laf - lawwe |
:laf -- lawwe |
||
==ch/g/gh== |
==ch/g/gh== |
||
Regel 29: | Regel 40: | ||
In sommige Engelse leenwoorden spreek men de g hard uit als een stemhebbende stop [g]. In dat geval schrijft men "gh" |
In sommige Engelse leenwoorden spreek men de g hard uit als een stemhebbende stop [g]. In dat geval schrijft men "gh" |
||
:gholf - het golfspel |
:gholf -- het golfspel |
||
:golf - een golf op het strand |
:golf -- een golf op het strand |
||
==sch-== |
==sch-== |
||
De combinatie sch- is gewoonlijk verhard tot sk- |
De combinatie sch- is gewoonlijk verhard tot sk- |
||
:skenk - schenken |
:skenk -- schenken |
||
:skaak - schaken |
:skaak -- schaken |
||
==-n== |
==-n== |
Versie van 8 mrt 2017 03:24
Bij het ontstaan van het Afrikaans hebben zich een aantal klankverschuivingen voorgedaan. Verder is de spelling meer radicaal aangepast aan de uitspraak.
y
De digraaf "ij" wordt in het Afrikaans als y geschreven:
- bye -- bijen
- yster -- ijzer
Waar Nederlands y gebruikt is dit gewoonlijk i in het Afrikaans of soms een j indien het een halfklinker betreft
- siaan -- cyaan
- jogurt -- yoghurt
z
De /z/ klank is vrijwel geheel verdwenen en ook in de schrijfwijze vervangen door een "s":
- Suid-Afrika -- Zuid-Afrika
- swart -- zwart
- beset -- bezet(ten)
v/f- => w
In gevallen waarbij het Nederlands een -v- of ook -ff- tussen twee klinkers heeft krijgt het Afrikaans vaak -w- of -ww-
- graaf -- grawe (edelman)
- graaf -- gegrawe (werkwoord graven)
- laf -- lawwe
ch/g/gh
Net als in het merendeel van het Noord-Nederlands is er geen verschil meer tussen stemhebbend [ɣ] (zoals in logen) en [x] (zoals in loochen). In de spelling heeft men daarom het verschil laten vallen en word alles met "g" geschreven. De combinatie "ch" komt daarmee weinig voor:
- lug <- lucht
- kaggel <- kachel
Tussen twee klinkers en in medeklinkercombinaties verdwijnt ch/g vaak:
- oes <- oogst
- oë <- ogen.
In sommige Engelse leenwoorden spreek men de g hard uit als een stemhebbende stop [g]. In dat geval schrijft men "gh"
- gholf -- het golfspel
- golf -- een golf op het strand
sch-
De combinatie sch- is gewoonlijk verhard tot sk-
- skenk -- schenken
- skaak -- schaken
-n
De finale -n is meestal verdwenen.
Bij meervouden van zelfstandige naamwoorden wordt de voorafgaande klinker nog wel gezegd:
- honde <- honde
n
Bij werkwoorden is de hele lettergreep verdwenen en alleen de enkelvoudsvorm overgebleven:
- loop <- lop
en
Maar er zijn ook gevallen waar de n niet verdwenen is:
- tussen - tussen
- wetenskap - wetenschap
- Wenen - de stad Wenen
Soms bestaan allebei de vormen:
- teëprestasie / teenprestasie - tegenprestatie
Het onbepaalde lidwoord, het Nederlandse "een", wordt als 'n geschreven, maar meestal als een schwa ('eh') uitgesproken.
-t
Een finale -t verdwijnt in medeklinkercombinaties:
- vlug <- vlucht
- oes <- oogst
Maar in meervouden kan hij weer opduiken:
- vlugte <- vluchten
- oeste <- oogsten
Bij werkwoorden is de -t vorm van de derde persoon enkelvoud verdwenen, behalve bij werkwoorden als:
- hoort
- behoort
Maar deze vormen worden dan voor alle personen gebruikt:
- Ons behoort tog almal aan dieselfde volk.
- Dit is wat aan hom moet behoort.
klinkers
Wat in Nederlands lange klinkers genoemd worden zoals "ee", "ie", "oo" zijn in het Afrikaans tweeklanken met een schwa-klank aan het einde. De spelling volgt wel de Nederlandse conventies van verdubbeling van klinkers en medeklinkers en dat wil zeggen dat de "o" van bijvoorbeeld koper ook een tweeklank is en niet een enkelvoudige klinker.
u
De u-klank is bijna volledig ontrond tot een i-klank. Ook de "ui" klinkt meer als een soort "ei"-klank. Dit hangt overigens af van de variëteit van Afrikaans. Vooral de uitspraak van zgn. kleurlingen-Afrikaans wijkt sterk af van die van het Nederlands.