Overklokken/Koeling

Een aluminium heatsink voor de Northbridge op een ASUS moederbord.

Het is uiterst belangrijk om de pc te voorzien van een goede koeling. Zoals in de inleiding te lezen is, ontstaan er bij het overklokken hogere temperaturen dan bij een standaard kloksnelheid. Er zijn diverse fabrikanten die verschillende soorten en maten koeling maken.

Let bij de aanschaf van een processorkoeling op de luchtverplaatsing als u een luchtgekoelde koeler wilt kopen. Wat ook erg belangrijk is, is het soort materiaal waaruit de koeler is opgebouwd. Over het algemeen worden koelers van twee soorten metaal gemaakt: aluminium en koper. Aluminium is in vergelijking met koper minder goed in staat om warmte te transporteren, maar is daarentegen wel goedkoper.

Behalve processorkoeling kan het bij overklokken op hoger niveau ook praktisch zijn om de northbridge te koelen. Deze chip stuurt het datapad aan tussen de processor en het geheugen, oftewel de FSB. Standaard wordt de northbridge vaak gekoeld met een koelelement (heatsink), wat een passieve vorm van koeling is. Door een actieve koeling toe te passen, zoals een ventilator of waterkoeling, kan deze chip de FSB aansturen op een hogere frequentie. Er zijn ook koelers voor het RAM-geheugen, zowel luchtkoeling onder de naam van heatspreaders of waterkoeling. Als er veel van het geheugen wordt gevraagd, ontstaat ook hier veel warmte.

Om nog meer uit uw pc te halen, kunt u overwegen om voor een alternatieve koeling te kiezen. De laatste jaren is de warmteontwikkeling gestegen van de processoren door de hogere klokfrequenties. In veel gevallen is het zo dat de hardware wel verder overgeklokt kan worden, maar dat de warmte dat niet toelaat. Daarom is vanuit de tweakerscultuur een aantal alternatieven bedacht.

Waterkoeling

Waterkoeling is een zeer populaire manier van alternatieve koeling tegenwoordig. Wat zorgt dat water een hoge koelingsgraad heeft, is te danken aan de hoge soortelijke warmte. Soortelijke warmte is de hoeveelheid energie die er per massa in een bepaalde stof gestopt moet worden, om deze een graad warmer te laten worden. Ook binnen deze categorie zijn weer verschillen te vinden. Zo kan er gekozen worden voor water met een reservoir of zonder, conventionele waterkoeling, of on-die. Bij on-die waterkoeling maakt het water direct contact met de hardware zodat deze in staat is om meer warmte te transporteren. Waterkoeling brengt echter ook het gevaar van lekkage en condensaat met zich mee, al is het gevaar van condensaat een stuk kleiner dan bij koeling onder nul graden, zie onder.

Peltier-kloeling

Peltierkoeling is het koelen van de processor door middel van een thermo-elektrisch apparaat, in het Engels een TEC genaamd. Door een spanningsverschil en een verschil van weerstand te creëren wordt het plaatje aan de ene kant koel en aan de andere kant erg warm. Door de warmte aan de warme kant te koelen, wordt het plaatje aan de koude kant koeler. Ook hier komt het gevaar van condensaat terug.

Phase-change

Phase-change is een koelingmethode gebaseerd op het feit van verdampen en condenseren. Door een vloeistof te verdampen neemt deze relatief veel warmte op waardoor een koelende werking plaats vindt. Door de verdampte vloeistof op een ander punt te laten condenseren wordt op dat punt warmte afgegeven. Koelkasten en airconditioners werken volgens dit principe.

Stikstof

Stikstof is de op een na meest extreme en prijzige koeling die toepasbaar is. Hierbij wordt een stroom van koude vloeibare stikstof langs de processor gevoerd die de processor vaak onder het vriespunt brengt. Het opgewarmde stikstof verdwijnt als gas en is niet te hergebruiken, dus dient men te werken met stikstofpatronen. Het huidige wereldrecord is gevestigd met behulp van stikstof: een standaard AMD FX-8350 werd getild van 4 GHz naar een duizelingwekkende 8,794 Mhz.

Vloeibare helium

De extreemste (en duurste) vorm van computerkoeling. Helium is vloeibaar bij een temperatuur van -269°C (4° Kelvin), dicht bij het absolute nulpunt. Het wordt weinig gebruikt.