deze

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • de·ze
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘aanwijzend voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1130 [1]

Aanwijzend voornaamwoord

deze

  1. aanduiding voor dichtbijzijnde dingen, dieren of mensen als daarvan het lidwoord 'de' is
    • Mag ik deze pen? 
     We besloten allemaal tegelijk af te dalen om elkaar tijdens de steile stukken bij te kunnen staan. We waren niet goed voorbereid op deze omstandigheden. Slechts vier mensen, waaronder ik, hadden microspikes voor onder hun schoenen.[2]
  2. aanduiding voor het laatst genoemde als daarvan het lidwoord 'de' is
    • Hij riep zijn dochter maar deze kwam niet. 
     Als de wind hard van het vaste land afblaast, is het gevaar dat als je op je luchtbed ligt, je te ver afdrijft. Als het goed is hangt in deze situatie ook de oranje windzak uit.[3]
Afgeleide begrippen
  • Vroeger werden in formeel taalgebruik onderstaande naamvallen gebruikt, die nu alleen nog in versteende uitdrukkingen of archaïsch taalgebruik voorkomen.
enk mv
m v o
nominatief deze deze dit deze
genitief dezes dezer dezes dezer
datief dezen dezer dezen dezen (v ook: dezer)
accusatief dezen deze dit deze
Verwante begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[4]

Verwijzingen

  1. "deze" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  3. Bronlink Weblink bron “Dit moet je weten over een mui, een plek die je de zee in kan sleuren”, NOS-stories
  4. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be