De Accusativus cum Infinitivo; het futurum exactum; aanvullingen op het participium; fieri
De Accusativus cum Infinitivo[bewerken]
De Accusativus cum Infintivo, ook wel de A.c.I, is een constructie van een accusativus met een infintivus die wordt vertaald als een bijzin, een dat-zin.
Voorbeeld 1. Dixi servum id facere.
Vertaling. Ik zei dat de slaaf het deed.
De constructie in het voorbeeld is servum, de accusativus van servus, met facere, een infintivus. Hier kun je ook zien dat er in een zin waar een A.c.I instaat
makkelijk 2 accusativi kunnen staan. Meestal is het dan de eerste. Hier ook: servum is het onderwerp van de bijzin, en id, ook een accusativus, is het lijdend voorwerp van de bijzin.
Gelijktijdigheid en voortijdigheid[bewerken]
Voorbeeld 1. Dico servum id facere.
Vertaling. Ik zeg dat de slaaf het doet.
Voorbeeld 2. Dixi servum id facere.
Vertaling. Ik zei dat de slaaf het deed.
Voorbeeld 3. Dico servum id fecisse.
Vertaling. Ik zeg dat de slaaf het heeft gedaan.
Voorbeeld 4. Dixi servum id fecisse.
Vertaling. Ik zei dat de slaaf het had gedaan.
Zin 1 en 2 zijn gelijktijdig, zin 3 en 4 zijn voortijdig. Bij gelijktijdigheid vertaal je de infintivus met dezelfde tijd als de persoonsvorm, de infintivus staat dan in het praesens. Bij voortijdigheid vertaal je de infinitivus ten opzichte van de persoonsvorm in de verleden tijd.
Futurum exactum[bewerken]
De tweede toekomende tijd in het Latijn is het futurum exactum, de voltooid toekomende tijd. Wanneer twee handelingen na elkaar in de toekomst plaatsvinden, wordt het futurum exactum gebruikt voor de handeling die het eerste is:
Voorbeeld. Magister dicit: Si opus finiveritis, vobis fabulam narrabo.
vertaling. De meester zegt: Als jullie je werk afgemaakt (zullen) hebben, zal ik jullie een verhaal vertellen.
De verbuiging van het futurum exactum wordt gevormd met de perfectum-stam, met daarachter het imperfectum van esse.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1 s.
|
| 2 s.
|
| 3 s.
|
| 1 p.
|
| 2 p.
|
| 3 p.
|
|
| amavero
|
| amaveris
|
| amaverit
|
| amaverimus
|
| amaveritis
|
| amaverint
|
|
| terruero
|
| terrueris
|
| terruerit
|
| terruerimus
|
| terrueritis
|
| terruerint
|
|
| ducero
|
| duceris
|
| ducerit
|
| ducerimus
|
| duceritis
|
| ducerint
|
|
| audivero
|
| audiveris
|
| audiverit
|
| audiverimus
|
| audiveritis
|
| audiverint
|
|
Het futurum exactum heeft ook passieve vormen, die net als de andere voltooide tijden worden gevormd door het voltooid deelwoord, met een vorm van esse, in dit geval de futurum-vorm van esse.
|
|
| amatus ero
|
| amatus eris
|
| amatus erit
|
| amati erimus
|
| amati eritis
|
| amati erunt
|
|
Aanvullingen op het participium en de infinitivus[bewerken]
Zoals je in les 13 hebt geleerd, zijn er drie soorten van participia: het participium praesens actief, het participium perfectum passief, en het participium futurum actief.
Er zijn ook aanvullingen hierop, in zinsconstructies.
De A.c.I met de Inf. fut. act.[bewerken]
De infinitivus in de A.c.I kan ook een inf. fut. act. zijn. Dan wordt hij niet vertaald met zullen, maar met zouden.
Voorbeeld. Dicebam Corneliam venturam esse.
Vertaling. Ik zei dat Cornelia zou komen.
Fieri is een onregelmatig werkwoord. Het betekent zoveel als 1.worden, 2.gebeuren, ontstaan, 3.gemaakt, gedaan worden.
|
|
|
|
|
| 1 s.
|
| 2 s.
|
| 3 s.
|
| 1 p.
|
| 2 p.
|
| 3 p.
|
|
| fio
|
| fis
|
| fit
|
| fimus
|
| fitis
|
| fiunt
|
|
| fiebam
|
| fiebas
|
| fiebat
|
| fiebamus
|
| fiebatis
|
| fiebant
|
|
| fiam
|
| fies
|
| fiet
|
| fiemus
|
| fietis
|
| fient
|
|
Let op!
Fieri heeft geen eigen perfectum-stam. Daarvoor wordt het ppp van het werkwoord facere/io gebruikt, dus: factus sum, factus eram, factus ero.
